Jak reagować, gdy dziecko się złości

Istotą porozumienia bez przemocy jest nazywanie uczuć, uzewnętrznianie potrzeb i poszukiwanie najlepszej z możliwych strategii, która zaspokoi potrzebę naszą lub drugiego człowieka. W takiej rzeczywistości łatwiej nawiązać bliskie relacje i prawdziwie usłyszeć swoje dziecko

Porozumienie bez przemocy jest to nasz naturalnie współodczuwający stan, jaki osiągamy, gdy przemoc ustąpiła już z naszego serca

– Marshall Rosenberg

Rodzice mają do wykonania ciężką pracę – muszą przede wszystkim opanować umiejętność porozumiewania się z dzieckiem. Kiedy z jego ust pada co chwila słowo: „nie!”, zamiast się złościć, nauczmy się szukać ukrytej pod nim treści. Około drugiego roku życia dzieci chcą samodzielnie poznawać świat oraz dokonywać własnych wyborów. I kiedy coś dzieje się nie po ich myśli, mówią po prostu: „nie”. Nie dopatrujmy się w tym przejawów złośliwości, warto wówczas dotrzeć do potrzeby, którą dziecko stara się zaspokoić. Jeśli nie spełnia naszych oczekiwań, być może sprawdza, co się stanie, kiedy mu odmówimy. Być może samo chce zdecydować, co i kiedy zrobi. Albo po prostu chce zwrócić na siebie uwagę.

W takiej sytuacji rodzice mogą towarzyszyć dziecku w przeżywaniu emocji i pomagać w odczytaniu jego potrzeb. Zacznijmy z dzieckiem rozmawiać nie tylko, kiedy jest w dobrym humorze, ale również, gdy marudzi, buntuje się i histeryzuje. Spróbujmy dostrzec, co mu doskwiera i zrozumieć jego potrzeby i frustracje. Zwróćmy uwagę, czy właściwie rozumiemy, odczytujemy potrzeby malucha. Nie atakujmy go groźbami, upomnieniami. Być może nasze dziecko potrzebuje więcej czułości, uwagi, a może jest zmęczone, głodne. W takiej sytuacji powinniśmy zwracać się do niego z uwagą i nazywać jego emocje.

Nie należy malucha zmuszać do pewnych czynności, np. do jedzenia, jeśli komunikuje nam wielokrotnie, że nie chce jeść. Dajmy mu czas na decyzję. Ważne jest również, co my, rodzice, czujemy w takiej sytuacji. Dlaczego zachowanie dziecka wytrąciło nas z równowagi? Kiedy dziecko jest zdenerwowane lub zmęczone, nie możemy od niego oczekiwać, że będzie nas z pokorą słuchało. Potrzebuje czasu, żeby jego uczucia zostały wypowiedziane. Pomoże mu w tym pewność, że jest akceptowane bez względu na to, co mówi i co czuje. Emocje dzieci są spontaniczne, silne, krótkotrwałe i zmienne. Dziecko nie potrafi jeszcze zapanować nad swoimi uczuciami, okazuje je od razu. Może szybko przejść ze śmiechu do łez, smutku i odwrotnie, ale każde przeżycie zostawia po sobie ślad. Przeżycia kumulują się, kształtując nastawienie dziecka do świata.

Nie bagatelizujmy uczuć – są dla dzieci ważne, pozwólmy dzieciom je przeżyć. Nie wyręczajmy dzieci w czynnościach – w czasie prób i błędów uczą się pokonywania trudności. Uczmy radzenia sobie ze złością i agresją: drzyj na kawałki gazetę, uderzaj w poduszkę tak mocno, jak jesteś zły; narysuj, jaki jesteś zły, skacz na obu nóżkach do góry, tak mocno jak… W ten sposób dziecko uczy się rozładowywać agresję i złość, nie szkodząc innym.

Wielu rodziców boi się, że rozmawiając z dzieckiem o jego uczuciach, mogą jeszcze pogorszyć sprawę. Prawda jest inna. Z doświadczenia wiem, że dziecko, słysząc o tym, czego doświadczyło, jest szczęśliwe i zadowolone. Często również wyraża swoje głębokie odczucia, a czasem próbuje znaleźć rozwiązania problemów. Dzieci zaczynają współpracować, kiedy widzą, że dorosły traktuje ich potrzeby poważnie, nawet jeśli nie może ich zaspokoić, rozumie je i szanuje. Niech dziecko czuje, że to, co robimy i mówimy, jest szczere i prawdziwe.

Emocje są ściśle związane z procesem poznawczym i co za tym idzie – podlegają również naszej kontroli. Twoje dziecko się uczy, zdobywa wiedzę o sobie i świecie. Daj mu w tym czasie narzędzia do radzenia sobie ze złością i wyładowywania się we właściwy sposób, który przyniesie dobre dla niego efekty.

mgr Nauk o Rodzinie Ewelina Świerz

źródło: materiał Partnera MK