Z mojego okna widać wszystkie kopce

Gdy myślimy o instytucjach sztuki, często najpierw wyobrażamy sobie budynek, potem sale wystawowe, a na samym końcu ludzi. My postanowiliśmy odwrócić tę piramidę – mówi Marta Kudelska, rzeczniczka prasowa Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki. Z okazji swego jubileuszu Bunkier organizuje wystawę „Z mojego okna widać wszystkie kopce”.

Przestrzeń ekspozycyjna na I piętrze Miejskiego Pawilonu Wystawowego w Krakowie, lata 60. XX wieku  / fot. autor nieznany, Archiwum Galerii Bunkier Sztuki.

Kantor, królowa i Szymborska
Właśnie mija 65 lat od powstania jednej z najważniejszych instytucji kulturalnych w Krakowie, w której prezentowano twórczość takich artystów jak Tadeusz Kantor, Edward Krasiński, Marcin Maciejowski, Krzysztof Wodiczka czy Jadwiga Sawicka. Galeria Sztuki Współczesnej gościła wiele znanych osobistości, od koronowanych głów po wybitnych kompozytorów i noblistów. Odwiedziła ją królowa Holandii, wystawę swoich partytur otwierał tu Krzysztof Penderecki, a czujny wzrok pracowników zarejestrował wizyty Wisławy Szymborskiej. Wielobarwna historia ma jednak pewne luki, które kadra stara się uzupełnić. – Z niewyjaśnionych do dziś, a intrygujących zagadek najbardziej interesują nas losy dwóch obiektów: betonowej rzeźby, usytuowanej do początku 2000 roku przy wejściu do galerii, oraz fortepianu, który w latach 70. i 80. był wykorzystywany w czasie recitali uświetniających wernisaże. Rzeźba i fortepian po prostu rozpłynęły się w mroku dziejów – mówi kuratorka i edukatorka Anna Lebensztejn.
Dla kuratorki Anety Rostkowskiej misją Bunkra jest pokazywanie projektów eksperymentalnych, stawiających wyzwania. – Jedną z ciekawszych wystaw w historii galerii był dla mnie Masyw Kolekcjonerski Roberta Kuśmirowskiego, gdzie pokazano imponujące zbiory rodziny Sosenków. Wystawa o szaleństwie zbierania i kolekcjonowania.
Kuratorka Lidia Krawczyk przypomina, że na początku Bunkier był po prostu jedną z wielu placówek kulturalnych. – To się zmieniło, gdy pojawili się progresywni dyrektorzy, tacy jak Krzysztof Gołuchowski, Jarosław Suchan, Masza Potocka, oraz kuratorzy realizujący autorskie programy, wśród których najważniejszy był Adam Budak.

Teren wystawowy przed Miejskim Pawilonem Wystawowym w Krakowie, lata 60. XX wieku / fot. J. Podlecki, Archiwum Muzeum Historyczne Miasta Krakowa

Pamiątki osobiste
Przez ponad sześć dekad instytucję tworzyli nie tylko artyści i pracownicy, lecz przede wszystkim odwiedzający ją mieszkańcy Krakowa. Dlatego dla poszerzenia wiedzy o Bunkrze przez ostatnie miesiące zbierano osobiste pamiątki: wspomnienia z niedzielnych wycieczek, ślubne fotografie sprzed budynku, wypracowania szkolne o BWA i opowieści o pierwszych randkach. Skąd ten pomysł? – Zdaliśmy sobie sprawę z tego, że posiadamy stosunkowo niewiele informacji na temat działalności instytucji przed rokiem 1990. Ponadto interesuje nas historia galerii pisana z subiektywnej perspektywy, a więc taka, na którą składają się osobiste historie, wspomnienia i epizody – wyjaśnia Aneta Rostkowska.
W kręgu zainteresowań pracowników znajdują się także pamiątki dotyczące zmiany wyglądu budynku. Wybudowany specjalnie dla potrzeb galerii Pawilon Wystawowy zaprojektowała Krystyna Różyska-Tołłoczko.

Krystyna Tołłoczko-Różyska w holu głównym Miejskiego Pawilonu Wystawowego w Krakowie, lata 60. XX wieku / fot. autor nieznany, Archiwum Galerii Bunkier Sztuki w Krakowie

Jubileusz w kobiecych rękach
Bunkier Sztuki powinien nosić żeńskie imię, bo zdecydowaną większość stanowią tu kobiety, które codziennie wspólnymi siłami próbują uprościć elitarny język współczesnej sztuki. To właśnie one stoją za wystawą jubileuszową, prezentującą bogatą historię tej instytucji, której wernisaż odbył się 4 marca 2016 roku. –„Z mojego okna widać wszystkie kopce” to także opowieść o architekturze instytucji autorstwa Krystyny Różyskiej-Tołłoczko, którą sama autorka nazwała „Pawilonem Wystawowym”, czyli miejscem do eksponowania i oglądania. Proces pracy nad architektoniczną bryłą galerii oraz niezwykle spójna i nowatorska koncepcja jej funkcji i przestrzeni pokazane zostaną dzięki oryginalnym rysunkom i projektom tej wybitnej architektki – mówi Magdalena Ziółkowska, dyrektorka Bunkra Sztuki. – Punktami odniesienia dla historycznej narracji będą przygotowane specjalnie na wystawę realizacje polskich i zagranicznych artystów: instalacje Andrisa, Eglitisa, Yane Calovskiego, Katarzyny Krakowiak, Moniki Niwelińskiej i Mateusza Kuli.

Paulina Krawiec

———————————————————————————————————-

Weekend Otwarty: 7 i 8 maja 
Ostatnia okazja do zobaczenia wystawy „Z mojego okna widać wszystkie
kopce”. W tych dniach możecie bezpłatnie odwiedzić Galerię i wziąć
udział w warsztatach, spacerach i dyskusjach!

PROGRAM WEEKENDU OTWARTEGO:

7.05.2016 (sobota)
– godz. 12 / Śladami przeszłości
Spacer z kuratorkami Pauliną Hyłą, Anną Lebensztejn i Kingą Olesiejuk po
historycznych kontekstach wystawy.
– godz. 14 / Teraz Twój ruch!
Warsztaty z Januszem Byszewskim, prowadzenie Karolina Vyšata.
– godz. 15 / Oprowadzanie po wystawie w języku PJM
– godz. 18 / Modernizacja Moderny
Panel dyskusyjny o krakowskim modernizmie z udziałem dr Małgorzaty
Włodarczyk, dr Michała Wiśniewskiego i współkuratorki wystawy Pauliny
Hyły.

8.05.2016 (niedziela)
– godz. 12 / Future Artist?
Wykład i akcja artystyczna dla edukatorów, animatorów i wszystkich
zainteresowanych z udziałem Ewy Kokot.
– godz. 18 / Spotkanie z Marią Hlavajową, dyrektorką BAK, basis voor
actuele kunst w Utrechcie.