Wszystko, co należy wiedzieć o bolesnych aftach

Afty pojawiające się w jamie ustnej stanowią bolesny i w wielu przypadkach nawracający problem. Dotykają przede wszystkim dzieci oraz młode osoby narażone na stres. Jednocześnie wiedza na ich temat wciąż pozostaje na niskim poziomie. Poniżej odpowiadamy zatem na najważniejsze pytania dotyczące kłopotliwych wykwitów

Wszystko, co należy wiedzieć o bolesnych aftach / fot. Shutterstock

Czym są afty?

Afty należące do najbardziej powszechnych dolegliwości w obrębie jamy ustnej to drobne stany zapalne błony śluzowej, podniebienia lub języka. W początkowej fazie rozwoju przyjmują postać niewielkich czerwonych wypustek, które następnie pokrywają się białym nalotem. W ich obrębie wytwarza się obrzęk oraz owrzodzenie stanowiące źródła silnych dolegliwości bólowych.

Jak powstaje owrzodzenie w jamie ustnej?

Afty często błędnie utożsamia się z opryszczką, przypisując wirusom główną rolę w ich powstawaniu. Najnowsze badania wykluczają jednak to źródło, wskazując jednocześnie na przynajmniej kilka innych czynników sprzyjających powstawaniu wykwitów.
Stanom zapalnym jamy ustnej sprzyjają urazy mechaniczne, w tym te związane z nieprawidłowo dobranym aparatem ortodontycznym lub protezą. Równie ważną przyczyną jest kamień nazębny. Źródło problemu stosunkowo często tkwi również w codziennej diecie, zwłaszcza przy niedoborze żelaza i witaminy B12, jak również przy zatruciach i nietolerancjipokarmowej prowadzącej do zapalenia jelita grubego. Duże znaczenie mają zaburzenia immunologiczne. Rozwój wrzodów w każdym przypadku pogłębiają infekcje bakteryjne.

Jakie objawy świadczą o pojawieniu się aft?

Drobne czerwone wypustki na języku lub błonie śluzowej są od samego początku wyczuwalne i zauważalne gołym okiem. W pierwszej kolejności towarzyszy im uczucie pieczenia. Gdy owrzodzenie spowodowane rozwojem stanu zapalnego pogłębia się, pojawiają się silny ból i dyskomfort. Odsłonięte zakończenia nerwowe są niezwykle wrażliwe na pokarm i napoje. W wielu przypadkach narastający ból utrudnia mówienie i prawidłową higienę jamy ustnej.

U kogo afty występują najczęściej?

Afty mogą pojawić się u osób w każdym wieku. Na stany zapalne jamy ustnej narażone są jednak przede wszystkim dzieci i osoby do 30. roku życia, zwłaszcza narażone na przewlekły stres. Szacuje się, że problem nawracających aft wynikający głównie z zaburzeń immunologicznych organizmu, dotyczy od 17% do 50% populacji, zależnie od wyników konkretnych badań. Nieco bardziej na działanie wykwitów narażone są kobiety.

W jaki sposób radzić sobie z bolesnym wykwitami?

Stosunkowo często popełniany błąd stanowią próby leczenia aft tradycyjnymi środkami o działaniu przeciwbólowym. W rzeczywistości substancje takie jak aspiryna czy witamina A mogą jedynie pogłębiać rozwój wykwitów. Niektóre preparaty z pozoru przeznaczone do łagodzenia stanów zapalnych jamy ustnej są nieodpowiednie, a w większych dawkach również groźne dla dzieci ze względu na zawartość lidokainy, benzokainy, alkoholu, konserwantów i parabenów.
Walcząc z objawami towarzyszącymi aftom, należy działać trójtorowo:
– chroniąc stany zapalne przed bakteriami,
– łagodząc ból,
– wspierając proces gojenia stanów zapalnych.
Preparaty dostępne w formie płynu do płukania jamy ustnej, żelu do kuracji miejscowej oraz sprayu, jak np. Anaftin, pozwalają pokryć powierzchnię wykwitów trwałym filmem ochronnym. Pożądane składniki to między innymi poliwinylopirolidon (PVP) i kwas hialuronowy tworzące barierę ochronną przed bólem, a także aloes zwyczajny i kwas gliceryzynowy wspomagające proces gojenia. Tych substancji można używać doraźnie, gdyż nie są szkodliwe – również dla dzieci.

Kiedy warto udać się do lekarza?

Jeżeli powstawanie aft wiąże się z urazem spowodowanym aparatem ortodontycznym, protezą lub kamieniem nazębnym, należy udać się do dentysty. Gdy przyczyn doszukujemy się w nieodpowiedniej diecie lub niedoborze żelaza i witaminy B12, niezbędna jest wizyta w gabinecie internisty lub pediatry, gdzie zostanie zaproponowane nam dalsze leczenie.