Wpływ uczęszczania do żłobka na dojrzewanie i dorosłość/materiały prasowe
Wiele badań, nie tylko tych wywodzących się od Freuda, dowodzi dużego znaczenia okresu wczesnego dzieciństwa dla dalszych etapów rozwoju. Wg koncepcji E. Eriksona, na ten okres, a więc czas uczęszczania do żłobka, przypadają dwa ważne zadania rozwojowe. Pierwsze wiąże się z wykształceniem kompetencji zwanej podstawową ufnością, a drugie – poczucia autonomii
Największe znaczenie dla wykształcenia tych postaw czy przekonań ma jakość relacji między dzieckiem a rodzicem. Posłanie dziecka do żłobka nie oznacza jednak zatrzymania tego procesu. Przeciwnie – w mądrym żłobku bezpieczne więzi, tworzące się między dziećmi a opiekunami, wspierają i kontynuują kształtowanie zaufania do innych i do siebie. Dzieje się to poprzez dostarczanie dziecku okazji do konstruktywnych interakcji z osobami innymi niż rodzice, również z innymi dziećmi. Troskliwe „ciocie” pomagają utrzymać lub wytworzyć w dziecku wiarę, że świat to ciekawe i bezpieczne do poznawania miejsce, a dorośli mogą dawać poczucie bezpieczeństwa. Drugim zadaniem rozwojowym jest wykształcenie poczucia autonomii. Poprzez udział w zajęciach edukacyjnych, ale też poprzez samodzielną zabawę czy ćwiczenie rozmaitych czynności higienicznych (szczególną rolę odgrywa tu trening czystości) dzieci nabierają większego poczucia sprawstwa, stają się bardziej niezależne w sądach i działaniach. Poszerzają pola swojej wolności. Wzmacniają poczucie własnej wartości. Dodatkowo, funkcjonując w społeczności, w ramach pewnych struktur i zasad, uczą się powszechności wartości i reguł (wszystkich obowiązują te same reguły). Takie doświadczenie zarówno rozwija w dzieciach zdrową samodyscyplinę, jak również wyrabia uważność na innych oraz empatię. Uczy również rozwiązywania konfliktów czy radzenia sobie z niepowodzeniami.
Okres wczesnego dzieciństwa tworzy zatem fundament pod budowę dojrzałej, zintegrowanej osobowości. Wartości i doświadczenia z tego okresu powracają z mocą w okresie adolescencji. Młody człowiek przedefiniowuje swoją tworzącą się jeszcze tożsamość, podsumowując dotychczasową ścieżkę życia i doposażając się na zadania związane z wiekiem dorosłym. Szczególnie ważne jest tu zbudowanie klarownej wizji siebie, doprecyzowanie systemu wartości, integracja osobowości. Ten okres burzy i naporu łatwiej młodemu człowiekowi przetrwać, jeśli wszedł weń, mając pozytywnie rozwiązane zadania wcześniejszych etapów. Zbudowane wcześniej zaufanie do innych ludzi pomoże mu szukać pomocy czy rady w trudnych momentach. Zaufanie do siebie i własnych kompetencji zaprocentuje otwartością na nowe doświadczenia, ale nie pozbawi go krytycznego namysłu nad ich skutkami czy niezależności w podejmowaniu decyzji.
Ukształtowanie silnej i stabilnej tożsamości to istotny warunek przeżycia dorosłości w sposób twórczy. Tu ważnym zadaniem jest wzmacnianie swojej autonomii poprzez podejmowanie i godzenie nowych ról (dziecka swoich rodziców, pracownika, partnera, etc.) oraz budowanie trwałych, bliskich i intymnych relacji z innymi ludźmi. Konstruktywne, naznaczone poczuciem bezpieczeństwa doświadczanie siebie jako członka jakiejś grupy czy społeczności, zapoczątkowane choćby już w żłobku, zaprocentuje większymi kompetencjami społecznymi.
Choć podane zależności nie wydają się bezpośrednio związane z uwagi na lata dzielące wymienione okresy życia, ich faktyczny wzajemny wpływ jest większy, niż na ogół zdajemy sobie z tego sprawę. Taka perspektywa patrzenia na wczesne dzieciństwo – tu na jego realizację poprzez uczęszczanie do żłobka – uświadamia jego znaczenie dla kształtowania odporności psychicznej dziecka oraz jego kompetencji społecznych.
Agnieszka Dudka
Informacje o ekspercie :
Agnieszka Dudka / fot. Andrzej Politowicz
Agnieszka Dudka jest psycholożką i dyrektorką żłobka BeBaby. Związana z redakcją Miasta Kobiet, interesuje się zagadnieniem rozwoju psychiki dziecka, a także wyrażaniem przez niego emocji.
BeBaby Kameralny Żłobek
Krakow, Ludwinowska 11
Krakow, Brogi 36
www.bebabyzlobek.pl
