Tabletka dzień po – działanie, rodzaje, skutki uboczne i dostępność
Antykoncepcja awaryjna, do której zaliczane są tabletki dzień po, powinna być stosowana wyłącznie w nagłych sytuacjach, gdy inne środki zawiodły
Ta tabletka to czasem ostatnia deska ratunku, gdy sytuacja wymknie się spod kontroli / fot. materiały prasowe
Nawet w przypadku odbycia stosunku płciowego bez żadnego zabezpieczenia, kobieta może uchronić się przed zajściem w ciążę. Jest to jak najbardziej możliwe, jeśli jak najszybciej przyjmie tabletkę dzień po. Chodzi tutaj o antykoncepcję awaryjną, która zapobiega owulacji lub zapłodnieniu komórki jajowej. Jest to doraźna i ratunkowa metoda antykoncepcyjna, którą można zastosować w nagłych przypadkach. W Polsce dostępne są dwa rodzaje tabletek dzień po, ale obecnie nie wystarczy udać się do pobliskiej apteki i ją kupić. Od paru lat przestała być dostępna „od ręki”
Tabletka dzień po – rodzaje i działanie
Tabletka dzień po jest wyjściem awaryjnym dla kobiet, które współżyły z partnerem bez zabezpieczenia i podejrzewają, że mogą przez to zajść w ciążę. W przypadku antykoncepcji awaryjnej nie ma co jednak zwlekać i trzeba podjąć szybką decyzję. Wraz z upływem czasu zmniejsza się skuteczność tabletki dzień po, a zwiększa prawdopodobieństwo poczęcia. Antykoncepcja awaryjna zarezerwowana jest dla kobiet, które padły ofiarą gwałtu, uprawiały seks bez zabezpieczenia, zastosowane metody antykoncepcyjne zawiodły czy zostały nieprawidłowo użyte. Przykładem jest pęknięcie lub zsunięcie się prezerwatywy, niewłaściwe zażycie tabletek antykoncepcyjnych, spóźnione wstrzyknięcie hormonów, odbywanie stosunku płciowego w dni płodne przy użyciu tylko naturalnych metod antykoncepcji, stosunek przerywany, opóźnione czy przedwczesne wyjęcie dopochwowych środków antykoncepcyjnych, wydalenie wkładki wewnątrzmacicznej, oderwanie się plastra antykoncepcyjnego. W każdej z tych sytuacji istnieje większe lub mniejsze ryzyko zajścia w ciążę.
Polskie apteki proponują dwa rodzaje tabletek antykoncepcyjnych. W obu przypadkach mowa jest o lekach, a każdy z nich zawiera inną substancję aktywną. Działanie obu tabletek dzień po jest do siebie mocno zbliżone, ale nie jednakowe. W każdym przypadku ważne jest to, aby przyjąć jedną z tych tabletek jak najszybciej, najlepiej do 24h od współżycia bez zabezpieczenia. Im dłużej kobieta będzie zwlekała, tym skuteczność antykoncepcji awaryjnej będzie niższa. Do wyboru są dwa rodzaje tabletek dzień po, a mianowicie: EllaOne i Escapelle.
EllaOne
EllaOne jest preparatem zawierającym w swoim składzie substancję o nazwie octan uliprystalu. W jednej tabletce znajduje się 30 mg tego związku. Wystarczy przyjąć jednorazową dawkę, aby zapobiec poczęciu. Związek ten odpowiada za hamowanie owulacji, ale na tym nie koniec. Pod wpływem jego działania dochodzi do zmian w strukturze endometrium, co znacznie utrudnia zagnieżdżenie się zarodka. Sytuacja ta ma miejsce, jeśli doszło już do owulacji. Nadrzędną funkcją tabletki EllaOne jest zatrzymanie procesu uwalniania komórki jajowej przez jajnik. Przyjęcie jej w przeciągu 24h od stosunku płciowego zapewnia skuteczność na poziomie 98 proc. Możliwe jest zażycie leku maksymalnie do 120h od współżycia, ale trzeba liczyć się wtedy ze zmniejszoną skutecznością i większym prawdopodobieństwem zajścia w niechcianą ciążę.
Escapelle
Escapelle to kolejna pomoc, jeśli chodzi o antykoncepcję awaryjną. W tabletce znajduje się 1500 mcg lewonogestrelu, czyli substancji powodującej zmiany w błonie śluzowej macicy, uniemożliwiające implantację zarodka. Związek ten wpływa też na zmianę konsystencji śluzu, znajdującego się w kobiecych drogach rodnych. Staje się on bardziej lepki, co bardzo utrudnia migrację plemników. W efekcie nie mają one możliwości dotarcia do komórki jajowej, przez co nie dochodzi do jej zapłodnienia. Escapelle należy przyjąć w przeciągu 72h od współżycia seksualnego bez zabezpieczenia. Jeśli nastąpi to w ciągu 24h, skuteczność tej antykoncepcji awaryjnej wynosi 99 proc.
Antykoncepcja awaryjna a skutki uboczne
Tabletki dzień po są skutecznymi metodami antykoncepcyjnymi. Zaliczane są do wyrobów medycznych, dlatego są przebadane i sprawdzone. Nie stanowią one zagrożenia dla zdrowia ani życia kobiety. Trzeba jednak pamiętać o tym, że wprowadzanie do organizmu z zewnątrz sztucznych hormonów nie jest obojętne dla organizmu i mogą wystąpić pewne skutki uboczne. Jest to jednak kwestia indywidualna i każda kobieta może zareagować inaczej. Przed podjęciem decyzji o przyjęciu tabletki dzień po należy być świadomym możliwości wystąpienia niepożądanego działania.
Kolejną kwestią jest to, że antykoncepcja awaryjna powinna być stosowana wyłącznie w nagłych sytuacjach, gdy inne środki zawiodły lub nie zostały zastosowane. Nie można traktować jej zamiennie z tradycyjnymi metodami antykoncepcji. Przyjmuje się, że nie powinno się zażywać tabletek dzień po częściej niż jednorazowo podczas miesięcznego cyklu menstruacyjnego. Przyjmowanie zbyt dużej liczby tabletek możne skutkować poważnymi zaburzeniami hormonalnymi.
Przyjmowanie tabletek dzień po może się wiązać z mniej lub bardziej dokuczliwymi dolegliwościami. Najczęściej objawy nie są poważne i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia ani życia kobiety. Nie jest potrzebna nawet wizyta u lekarza. Należy jednak obserwować swój organizm i zachować ostrożność. Po zażyciu antykoncepcji awaryjnej mogą wystąpić bóle i zawroty głowy, nudności i wymioty. Jeśli kobieta zwymiotuje tabletkę dzień po w ciągu trzech godzin od jej zażycia, należy przyjąć kolejną dawkę. Do działań niepożądanych zaliczyć też można uczucie rozbicia i zmęczenia, wrażenie opuchniętego ciała, wahania nastrojów, wrażliwość i bolesność piersi, pokrzywkę, świąd skóry, obrzęk twarzy. Pojawić się mogą bóle mięśni, kręgosłupa czy miednicy. Warto widzieć, że symptomy mogą wystąpić z opóźnieniem. Przyjmowanie tabletek dzień po może skutkować bolesnym miesiączkowaniem, spóźnianiem się miesiączki o kilka czy więcej dni, międzyokresowymi krwawieniami i zaburzeniami hormonalnymi.
Co z dostępnością tabletek dzień po?
Jeszcze parę lat temu tabletki dzień po dostępne były bez recepty i to w każdym kraju UE. Niestety w Polsce uległo to zmianie i kobieta musi okazać się receptą, aby farmaceuta wydał jej lek. Warto wiedzieć, że nie trzeba wcale zapisywać się na wizytę do lekarza i czekać, aż zostanie się przyjętym. Możliwe jest szybkie załatwienie e-recepty, czyli odpowiedniego dokumentu przez Internet. Trzeba pamiętać o tym, że liczy się każda godzina zwłoki. Tabletka dzień po powinna zostać przyjęta w możliwe jak najkrótszym czasie, najlepiej w ciągu 24h od stosunku płciowego.
Ceny tabletek dzień po są mocno zróżnicowane, w zależności od miasta i apteki. W przypadku preparatu Escapelle trzeba wydać od ponad 30 do ponad 50 złotych. Z kolei EllaOne to koszt z rzędu 90 do 120 złotych.
