Szowinizm, mizoginia (mizoginizm) a seksizm – podobieństwa i różnice

W świecie pełnym różnorodności rodzą się terminy, które budzą kontrowersje i skrajne emocje. Szowinizm, mizoginizm i seksizm to pojęcia, które łączą: uprzedzenia, nierówne traktowanie, podziały, brak tolerancji, agresja, a dzielą subtelne niuanse. Dążąc do równouprawnienia, warto poznać, czym są poglądy, które burzą harmonię i bezpieczeństwo społeczne

 

Szowinizm – czym jest? Definicja

Świat charakteryzujący się wywyższaniem i pogardą oraz nienawiścią do tego, co inne to szowinistyczny świat. To w nim brakuje szacunku, tolerancji, akceptacji i chęci zrozumienia.

„Szowinizm: bezkrytyczne umiłowanie własnego narodu, połączone z przekonaniem o jego wyższości nad innymi narodami i wrogością wobec nich; termin szowinizm jest niekiedy stosowany w szerszym znaczeniu jako określenie analogicznej postawy manifestowanej wobec grup innych niż naród (np. ruch feministyczny krytykuje tzw. męski szowinizm); nazwa szowinizm pochodzi od nazwiska N. Chauvina (postaci z komedii E. Scribe’a), żołnierza napoleońskiego pełnego bezkrytycznego uwielbienia dla cesarza Napoleona I”

— oto odpowiedź encyklopedii PWN na pytanie: „szowinizm – co to?”.

 

Szowinizm to postawa człowieka charakteryzująca się przekonaniem o wyższości własnej grupy społecznej, narodowej, etnicznej, płciowej lub jakiejkolwiek innej, w porównaniu z odmiennymi grupami. Szowinizm wyraża się poprzez negatywne i uprzedzone przekonania, a także promowanie dyskryminacji, agresji, wrogości. Co to szowinizm? To „ograniczone pole widzenia” i ogromne problemy z dostrzeganiem piękna różnorodności.

Szowinistyczna postawa może występować w różnych kontekstach, takich jak np.:

• szowinizm narodowy (przekonanie o wyjątkowej wartości i wyższości własnej narodowości nad innymi),
• szowinizm płciowy (wyższość jednej płci nad drugą),
• szowinizm rasowy (przekonanie o wyższości jednej rasy nad innymi).

Toksyczne zachowania szowinistyczne prowadzą do podziałów społecznych, konfliktów oraz ograniczenia równouprawnienia i szacunku wobec różnorodności.

 

Zobacz również: 

Feministki kontra katoliczki – czy ta wojna faktycznie istnieje?

 

 

Męski szowinizm – czym się charakteryzuje?

Szowinizm to ogólny termin oznaczający przekonanie o przewadze własnej grupy nad innymi, podczas gdy męski szowinizm jest specyficznym rodzajem szowinizmu, skupiającym się na podkreślaniu wyższości mężczyzn nad kobietami i promowaniu stereotypów płciowych. Co charakteryzuje szowinizm męski?

• Przekonanie o przewadze mężczyzn nad kobietami.
• Promowanie stereotypów płciowych, np. że mężczyźni są silniejsi, bardziej inteligentni, czy lepiej nadają się do pewnych ról społecznych.
• Dyskryminacja kobiet i ograniczanie ich praw oraz możliwości.
• Brak szacunku wobec kobiet. Traktowanie płci pięknej jak obiekty lub istoty o niższej wartości.
• Wyrażanie agresji, wrogości lub przemocy wobec kobiet.
• Wspieranie struktur społecznych faworyzujących mężczyzn.
• Odrzucanie idei równouprawnienia i równości płci w społeczeństwie.
• Wykorzystywanie męskiej pozycji w celu dominacji i kontroli nad kobietami.

 

Przeczytaj też:

Kim jest mężczyzna, który deklaruje bycie feministą?

 

Seksizm a szowinizm

Caroline Bird – autorka feministyczna, pierwsza zdefiniowała seksizm jako:

„Seksizm to ocenianie ludzi na podstawie płci w kwestiach, w których płeć nie ma znaczenia. Seksizm rymuje się z rasizmem. Obu używa się, by zachować władzę tam, gdzie ktoś już ją ma. Kobiety są seksistkami, tak samo często jak mężczyźni”.

Szybkie, a zarazem dokładne wyjaśnienie pojęcia „seksizm” znajdziemy na kanale YouTube „Wojna Idei” w filmiku „Seksizm | Idea w 2 minuty”:

„Seksizm nie jest zauważeniem różnic występujących między płciami, również w uśrednionych zainteresowaniach, czy predyspozycjach oraz to, jak różnice te, manifestują się w społeczeństwie. Tak samo nie jest nim różne traktowanie kobiet i mężczyzn w sytuacjach, gdy jest to uzasadnione”.

 

 

Seksizm i szowinizm to dwa różne pojęcia związane z nierównością płciową, między którymi można podkreślić dostrzegalne różnice:

„Szowinizm i seksizm to dwie różne formy dyskryminacji oraz uprzedzeń. Szowinizm odnosi się do przekonania o wyższości grupy społecznej, do której się należy, zazwyczaj ma związek z narodowością lub rasą i może objawiać się w przejawianiu agresji lub poczucia wyższości wobec innych grup społecznych. Seksizm natomiast dotyczy uprzedzeń i dyskryminacji odnoszących się do osób innej płci. Może to oznaczać traktowanie danej płci jako gorszej, lekceważenie jej zdolności, czy ograniczanie szans i możliwości rozwoju ze względu na płeć. Szowinizm jest więc bardziej ogólnym pojęciem, odnoszącym się do przekonania o wyższości jednej grupy społecznej nad innymi, podczas gdy seksizm koncentruje się nanierównym traktowaniu oraz uprzedzeniach związanych z reprezentowaną płcią. Oba te zjawiska są nieakceptowalne i negatywnie wpływają na budowanie równości oraz na współistnienie społeczności”

— podkreśla Diana Wyrębek Walters – psycholog, psychoterapeutka poznawczo-behawioralna w trakcie certyfikacji. Założycielka yourvoice.pl (wirtualnej poradni psychoterapeutycznej dla kobiet).

 

Feminizm a szowinizm

Bardzo popularnym terminem związanym z nierównością płciową jest również „Feminizm”, definiowany przez Wielki słownik języka polskiego jako:

„Ruch na rzecz prawnego, społecznego i obyczajowego równouprawnienia kobiet”.

Celem feminizmu jest wyeliminowanie patriarchalnych wzorców, nierówności i ograniczeń, zwiększenie świadomości na temat nierówności płciowych oraz stworzenie społeczeństwa, w którym kobiety i mężczyźni mają równe szanse, prawa, a także możliwości.

Seksizm a Feminizm? Feminizm dąży do walki z nierównościami płciowymi i promuje równouprawnienie, podczas gdy szowinizm wyraża przekonanie o przewadze jednej płci nad drugą, co prowadzi do dyskryminacji i podziałów. Feminista walczy o współpracę i wzajemne zrozumienie, a szowinista często prowadzi do konfliktów oraz nierówności społecznych.

 

Przeczytaj koniecznie: 

Jak wychować syna na feministę? Stereotypy i seksizm – przykłady

 

 

Mizoginizm – co to znaczy? Definicja i objawy

Słownik języka polskiego określa mizoginizm jako:

„Patologiczny wstręt mężczyzny do kobiet”.

Z kolei Poradnik Zdrowia definiuje pojęcie następującymi słowami:

„Mizoginizm (mizoginia) oznacza chorobliwą niechęć, a wręcz nienawiść konkretnego mężczyzny do kobiet”.

Mizoginia i prosta definicja? To nienawiść do kobiet ze względu na to, że są tylko kobietami. Pojęcie jest zlepkiem dwóch słów „misos” – nienawiść i „gyne” – kobieta. Mizoginizm ma charakter indywidualny, a swoje źródło może mieć np. w:

• nieodpowiednim wychowaniu (np. rodzic despotyczny),
• poczuciu wyższości,
• chęci władzy,
• przykrych doświadczeniach z kobietami,
• strachu (lęk przed kontaktem z odmienną płcią),
• zazdrości (np. o kobiecy styl życia, wygląd),
• szansie odreagowania.

Warto dodać, że termin w 95 proc. dotyczy mężczyzn, ale 5 proc. kobiet również żywi nienawiść do przedstawicielek własnej płci (informacja z filmiku na YouTube: „Dlaczego mężczyźni nienawidzą kobiet? Mizoginia”.

 

 

Objawy mizoginii to:

• Wyśmiewanie kobiet na podstawie płci i ograniczanie ich możliwości.
• Traktowanie kobiet jako mniej kompetentnych, czy też mniej inteligentnych.
• Poniżające komentarze lub żarty związane z kobiecymi cechami i ciałem.
• Agresywne lub przemocowe zachowanie wobec kobiet, takie jak przemoc domowa, czy molestowanie.
• Lekceważenie opinii i uczuć kobiet.
• Podtrzymywanie tradycyjnych ról płciowych, które faworyzują dominację męską.
• Odmawianie kobietom równych praw i szans w różnych sferach życia, takich jak np. życie zawodowe oraz polityka.
• Wspieranie toksycznego męskiego zachowania i krytyka osób wykazujących empatię, czy też wrażliwość.
• Oszczercze stereotypy i generalizowanie cech na podstawie płci, np. twierdzenie, że kobiety są „głupie” i „słabe”.

Należy pamiętać, że mizoginizm nie zawsze musi być jawnie wyrażany, może przejawiać się również w subtelnych formach (subiektywne podejście do oceny umiejętności i kompetencji kobiet).

 

Incele, czyli mężczyźni, którzy nie znoszą kobiet

Czy słyszałaś o stosunkowo nowym terminie zwanym „Incele”? W kontekście Mizoginizmu jest to pojęcie o tyle ważne, że obiera jedną z najbardziej radykalnych form współczesnej mizoginii.  Jest to subkultura internetowa skupiająca przeważnie mężczyzn, którzy twierdzą, że nie mogą nawiązać intymnych relacji z partnerkami (lub partnerami) pomimo prób. Diana Wyrębek Walters – psycholog i psychoterapeutka, pomaga w lepszym zrozumieniu pojęcia:

„Incele, to termin skrótowy dla „nieaktywny celibat” (involuntary celibate), odnosi się do mężczyzn, którzy nie mają doświadczenia w tworzeniu związków miłosnych lub seksualnych i często odczuwają z tego powodu frustrację oraz gniew wobec kobiet. To zjawisko związane jest również z negatywnymi przekonaniami na temat tworzenia relacji z kobietami. Incele często wykazują mizoginiczną postawę, co oznacza, że żywią głęboką niechęć, wrogość lub pogardę wobec kobiet. To wynika z ich przekonania, że to kobiety są odpowiedzialne za ich stan celibatu oraz brak powodzenia w relacjach. Zachowania tych osób mogą obejmować agresję wobec kobiet, wypowiadanie obraźliwych komentarzy, a także przyłączanie się do internetowych społeczności o toksycznym charakterze, gdzie wzmacnia się wzajemnie swoje negatywne przekonania. Edukacja, empatia i promowanie zdrowych wzorców relacji mogą pomóc w przeciwdziałaniu temu zjawisku oraz budowaniu bardziej zrównoważonej i wspierającej społeczności”.

 

„Mizoginizm prowadzi do bardzo ciekawych zjawisk. Pierwszym jest lubienie rzeczy, gdzie kobiety są uprzedmiotowione. Może to być podziwianie osób, które poniżają i wyśmiewają kobiety, ale najczęściej to będzie uwielbienie pornografii. Takie osoby mogą się godzinami napawać widokiem bezsilnej, zdominowanej przez mężczyznę kobiety, która jest zmuszana do uległości. Mizoginia prowadzi również do przemocy w rodzinie”

— zdecydowanie więcej szczegółowych informacji na temat mizoginii poznasz z kanału na YouTube „Nie wiem, ale się dowiem!”.

 

 

Mizoginizm a męski szowinizm

To szkodliwe postawy związane z nierównością płciową. Mizoginizm koncentruje się na nienawiści i wrogości wobec kobiet oraz negatywnym spojrzeniu na kobiecość. Wyraża się poprzez dyskryminację, wyśmiewanie, poniżanie oraz ograniczanie praw, możliwości kobiet. Mizoginizm manifestowany jest w różnych formach przemocy psychicznej i fizycznej.

Z kolei męski szowinizm skupia się na przekonaniu o wyższości mężczyzn nad kobietami i podkreślaniu dominacji męskiej w różnych sferach życia. Szowiniści mogą wykazywać lekceważące i wyśmiewające zachowanie wobec kobiet. Wyróżniają się toksycznym zachowaniem, agresją, czy dyskryminacją wobec płci pięknej. Zarówno mizoginizm, jak i szowinizm to pojęcia związane ze złożonymi problemami społecznymi. Terminy znacząco wpływają na podkreślanie nierówności płciowej i negatywnie na społeczeństwo oraz relacje międzyludzkie.

 

Może Cię zainteresuje:

Jak przetrwać w seksistowskim miejscu pracy?

 

Mizoginia a seksizm

Seksizm i mizoginizm? Jak bliskie są oba pojęcia? Mizoginizm to chorobliwa niechęć do kobiet, a seksizm faworyzuje jedną płeć nad drugą. Mizoginia to indywidualna postawa nienawiści i wrogości wobec kobiet, podczas gdy seksizm jest bardziej ogólnym zjawiskiem, które obejmuje różne formy dyskryminacji i uprzedzeń na podstawie płci. Czy z mizoginizmu można się wyleczyć?

„Mizoginizm jest toksyczną postawą i głęboko zakorzenionym przekonaniem o nierówności i niższości kobiet. Jak każde przekonanie, może ulec zmianie, ale proces ten może być długi i wymagać od danej osoby dużej motywacji i zaangażowania oraz chęci pracy nad zmianą postrzegania kobiet, a także innego ich traktowania. Osoby wykazujące mizoginiczną postawę często bazują na stereotypach i nieprawdziwych przekonaniach na temat kobiet. Przezwyciężenie mizoginizmu może wymagać zbudowania samoświadomości, czyli zrozumienia jakie przekonania posiadam i w jaki sposób one powstały. Podjęcia decyzji czy dane przekonania mi służą, czy chcę w nie dalej wierzyć i postępować zgodnie z nimi. Co więcej uświadomienia sobie, że różnice wynikające z płci, nie dają prawa do lepszego lub gorszego traktowania ich przedstawicieli. Edukacja oraz rozwijanie empatii wobec innych osób mogą pomóc w zmianie postawy. Rozmowy z osobami o różnych punktach widzenia mogą wesprzeć w zrozumieniu dlaczego mizoginizm jest szkodliwy i jakie są jego konsekwencje społeczne. Proces zmiany jest indywidualny, wymaga chęci, zaangażowania i czasu”

— podpowiada psycholog i psychoterapeutka poznawczo-behawioralna w trakcie certyfikacji Diana Wyrębek Walters.

 

Jak kobiety mogą walczyć z szowinizmem, mizoginizmem i seksizmem?

Zapytaliśmy założycielkę yourvoice.pl:  „Jak kobiety mogą walczyć z szowinizmem, mizoginizmem i seksizmem?”

„Na co dzień kobiety mogą walczyć z dyskryminacją poprzez wyrażanie swojego zdania i sprzeciwianie się wszelkim zachowaniom, które promują nierówność płci. Nie musimy zgadzać się na niesprawiedliwe traktowanie, nieprzychylne komentarze czy agresję. To co jest również bardzo ważne to wspieranie innych kobiet. Jeśli widzisz, że kobieta w Twoim otoczeniu jest dyskryminowana, reaguj! Warto również współpracować z innymi kobietami i wspierać je w ich działaniach mających na celu walkę z dyskryminacją. Angażowanie się w działania na rzecz równości płci i walki z przemocą wobec kobiet, a także działania na rzecz równego wynagrodzenia i równych szans rozwoju zawodowego dla kobiet, może być dobrym pomysłem. Można uczestniczyć w marszach, protestach i kampaniach, które promują prawa kobiet lub angażować się w budowanie równości w swoim miejscu pracy czy innej społeczności. Warto również prowadzić dialog z mężczyznami na temat równości płci oraz współodpowiedzialności w zwalczaniu zachowań mizoginicznych, szowinistycznych i seksistowskich. Walka z dyskryminacją wymaga wspólnych wysiłków”.

Kobiety mogą podejmować różnorodne działania w walce z szowinizmem, mizoginizmem i seksizmem, aby promować równość płci oraz budować bardziej sprawiedliwe, a także szanujące społeczeństwo. Jednak wiele zależy od mężczyzn. Wzmacnianie świadomości, przeciwdziałanie stereotypom, budowanie empatii… lepszy świat to jedność, a nie walka płci.

 

Wsparcie mertoryczne udzieliła:

Diana Wyrębek Walters, założycielka yourvoice.pl – wirtualnej poradni psychoterapeutycznej dla kobiet. „W yourvoice.pl wspieramy rozwój kobiet proponując im pomoc specjalistów z zakresu psychoterapii, psychodietetyki, seksuologii, terapii uzależnień, dietetyki, coachingu. Zależy nam na tym, aby kobiety myślały i mówiły o sobie dobrze. Naszą misją jest wspieranie kobiet tak by mogły rozwinąć skrzydła, pozbyć się trudności i realizować swoje marzenia i potrzeby”.