Strong Women – kim są, czego się możesz od nich nauczyć

Niebawem państwa członkowskie Unii Europejskiej będą musiały wdrożyć dwie dyrektywy istotne dla wyrównania szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy. Pierwsza z nich, która wejdzie w życie w 2026 roku to tzw. dyrektywa parytetów w biznesie, nakładająca obowiązek utrzymania parytetu 40% kobiet w radach nadzorczych lub 33% w zarządach firm. Druga z dyrektyw to dyrektywa work-life-balance, która uelastycznia przepisy kodeksu pracy.

Polityka Unii Europejskiej i wszelkie działania organizacji prokobiecych powodują, że temat kobiet na kierowniczych stanowiskach oraz luki płacowej został zauważony także w Polsce. Czego zarządzający firmami mogą nauczyć się od kobiet, które przebyły wyboistą drogę do kariery i widziały wszelkie problemy w organizacjach z bardzo bliska? Co one same chciałyby powiedzieć przełożonym i koleżankom stojącym w obliczu wielkich zmian na rynku pracy? Odpowiedzi dostarcza raport badający nastroje kobiet w IT.

Z nami Strong Women 2023 dzielą się także rekomendacjami książek i cytatami, które wpłynęły na ich karierę.

Przeczytaj konieczne:
Naukowczynie, literatki i działaczki. Za co wyróżniono wybitne Noblistki?

140 półek giełdowych – tylko 3 prezeski

Polska nawet nie zbliża się do wypełnienia unijnych wymogów, bo aktualnie kobiety reprezentują nieco ponad 17% składów zarządów, a przy tym nie więcej niż 6% prezesów. Na 140 spółek giełdowych mamy tylko trzy prezeski! W dodatku sytuacja zmienia się wyjątkowo wolno, roczny przyrost nie przekracza 2%. Osiąganie najwyższych stanowisk w tradycyjnie „męskich” branżach, np. w firmach technologicznych i IT wymaga od kobiet podwójnego wysiłku. Muszą przełamywać nie tylko ogólne stereotypy dotyczące płci, np. te kwestionujące zdolności przywódcze kobiet, lecz dodatkowo także te dotyczące umiejętności technicznych. Wiele mówi się o tym, że branża IT (wprawdzie niejako z przymusu, bo z braków kadrowych) powoli otwiera się na kobiety i ich odsetek w branży wyraźnie przyrósł to na stanowiskach przywódczych wciąż są one rzadkością.

Kim zatem są te, którym udało się wspiąć po szczeblach kariery pomimo niesprzyjającego środowiska i jakie jest ich spojrzenie na przyszłość branży? W czym upatrują źródeł swojego sukcesu? Co mają do powiedzenia kobietom u progu kariery? Na to pytanie już po raz trzeci stara się odpowiedzieć międzynarodowy raport Strong Women in IT 2023 – Global Edition. W częściowo anonimowym badaniu kobiety, które w IT osiągnęły prawie wszystko bardzo szczerze opowiadają o blaskach i cieniach swojej kariery, starając się w swych wypowiedziach przekazać jak najwięcej wsparcia koleżankom.

Polecam książkę „Niewidzialne kobiety” Caroline Perez. Otwiera oczy na to, jak zmaskulinizowany jest świat, gdzie wszystko, począwszy od drzwi do klatki schodowej po samochody, jest tworzone pod mężczyzn, bez uwzględnienia potrzeb kobiet. Jest to pozycja ponadczasowa, ponieważ wpisuje się idealnie w globalną debatę na temat AI. A dokładnie przez fakt, iż jest ona tworzona głównie przez mężczyzn. Jeżeli algorytmy sztucznej inteligencji są z męskiej perspektywy (na co nakładają się elementy nie tylko psychologiczne, ale i biologiczne), to warto zadać sobie następujące pytanie: jaka byłaby AI, gdyby dominującą rolę w jej rozwoju odgrywały kobiety? Na pewno wyglądałaby zupełnie inaczej aniżeli teraz. Jestem przekonana, że oblicze AI byłoby łagodniejsze oraz mniej kontrowersyjne (dr Agnieszka Suchwałko, Head of Delivery i współzałożycielka QuantUp)

Wybieram różne inspiracje, gdy odczuwam satysfakcję z osiągnięcia postawionych celów i w trudniejszych momentach, kryzysach, gdy napotykam przeszkody lub sytuacje niezgodne z moimi oczekiwaniami, i staram się je przezwyciężyć. Najbliższa jest mi jest dość prosta w przekazie i oczywista idea, którą zgrabnie ujął Pele: ‘Success is no accident. It is hard work, perseverance, learning, studying, sacrifice, and most of all, love of what you are doing or learning to do’. Wierzę, że wysiłek, praca, dyscyplina, nauka, oraz dbałość o relacje z ludźmi są wypadkową sukcesu (Cecylia Szymańska, Data & AI Sales Director Integrity Partners, Strong Women in IT) 

Przeczytaj:
Cyfrodziewczyny. Pionierki polskiej informatyki

Work-life balance to niezbędne minimum

Poprzednie edycje raportu powstawały w cieniu pandemii i rzeczywistości post pandemicznej, która nieodwracalnie zmieniła podejście do pracy. Praca stacjonarna zdaje się powoli zanikać, pracuje tak bowiem poniżej 3% respondentek. Jednocześnie widoczna jest tendencja stopniowego odchodzenia od pracy całkowicie zdalnej, na rzecz modelu hybrydowego. O ile zdalnie pracuje wciąż niemal ¾ respondentek zatrudnionych w korporacjach, to w startupach jest ich około połowy (52%), a niewiele mniej (45%) mniejszych organizacji postawiło już na model hybrydowy.

Same respondentki widzą przyszłość branży opartą na większej automatyzacji pracy i większym udziale sztucznej inteligencji. Zdecydowanie odchodzi natomiast do lamusa tradycyjny model pracy – modele pracy zdalnej i hybrydowej mają według respondentek całkowicie wyprzeć pracę stacjonarną. Według Strong Women in IT przyszłość pracy w branży to także elastyczne godziny pracy i formy zatrudnienia oraz kultura organizacyjna oparta na wynikach, nie zaś rozliczeniu godzinowym. Według badania organizacje IT już zaczynają wdrażać stopniowo nowe, elastyczne rozwiązania – 48% korporacji i 39% startupów ma rozważać wprowadzenie czterodniowego tygodnia pracy, a około ⅓ wprowadzenie elastycznych godzin pracy. Są to najbardziej pożądane przez kobiety warunki pracy, które niebawem zostaną dodatkowo wsparte unijnym rozporządzeniem. Choć w pracy niestacjonarnej, zdalnej czy hybrydowej, wciąż kryje się wiele pułapek i furtek do łamania praw pracowniczych, to jednak wciąż te modele wydają się lepszą alternatywą, umożliwiającą integrację życia prywatnego i zawodowej kariery.

A jest to dla kobiet bardzo ważny czynnik – aż 96% ankietowanych zarządzających w korporacjach i 87% w startupach twierdzi, że dąży do zachowania równowagi między pracą a życiem prywatnym. Jednocześnie zapytane o to, czego najbardziej potrzebują, aby móc dalej się rozwijać, na pierwszym miejscu wskazują po prostu… więcej wolnego czasu, a na drugim… więcej przestrzeni dla samorozwoju, co zdaje się wiele mówić o codziennej pracy na wysokim stanowisku w IT. 

Gdybym mogła cofnąć się w czasie do początków swojej kariery odważniej próbowałabym różnych ścieżek. Powiedziałabym samej sobie, że nie muszę być przygotowana w 120% do projektu czy zawodu, aby spróbować. Poleciłabym sobie także więcej relaksu; nauczenie się odpoczynku i oddechu. Można mieć wszystko, ale nie wszystko na raz (Jowita Michalska, założycielka i CEO Digital University, Strong Woman in IT 2023).

Ostatnio czytam dzienniki Henry’ego Davida Thoreau. Thoreau ma wiele ponadczasowych, uniwersalnych spostrzeżeń o tym, czym jest sukces, spełnienie i szczęście. Także o radości jaką może dawać praca, której celem jest budowanie sensu a nie bezrefleksyjne dryfowanie. Już ponad 150 lat temu napisał: „prawdziwie sprawny pracownik nie zapycha całego dnia pracą, lecz wykonuje swoje zdania powoli i z namysłem. (…). Traktuje poważnie ziarno czasu, nie przejmuje się plewami.” Thoreau zwraca uwagę, by nie mylić plew, rekwizytów produktywności – pełnego kalendarza, setek maili do przeczytania i zadań do wykonania – z ziarnem, czyli rzeczywistą istotą, wartością i sensem wykonywanej pracy (Karolina Mitraszewska, Chief Operating Officer w Nest Bank, Strong Woman in IT 2023).

Czy w IT jest miejsce na siostrzeństwo?

Strong Women wykazują niezwykłą zgodność, co do wzajemnego wspierania się kobiet w IT. Prawie wszystkie, bo w korporacjach aż 99% respondentek (97% przedstawicielek startupów) deklaruje takie wsparcie. Badania z lat ubiegłych wskazują wyraźną tendencję wzrostową, w pierwszej edycji raportu, w roku 2019 takie wsparcie deklarowało jedynie nieco ponad trzy czwarte reprezentantek startupów i około połowa przedstawicielek korporacji. W połączeniu z danymi dotyczącymi otrzymywania wsparcia (około 85% czuje wsparcie ze strony koleżanek) uzyskujemy obraz rosnącej solidarności między kobietami, a jej potrzebę dostrzega aż około 90% ankietowanych. Duża część tego wsparcia zdaje się przybierać postać oddolnej inicjatywy, ponieważ zapytane o to, czy organizacja, w której pracują wspiera kobiety, liczby są już wyraźnie niższe (w korporacjach twierdząco odpowiedziało ¾ kobiet, zaś spośród zarządzających startupami 63%), co oznacza, że na poziomie organizacji pozostało jeszcze wiele do zrobienia.

Nie dziwi zatem, że w opracowaniu nie brakuje rad dla kobiet rozpoczynających karierę w branży IT. Wiele z nich koncentruje się na wspieraniu kobiet w ich poczuciu sprawczości i własnej wartości. Nierzadko nawet liderki, które osiągnęły spektakularny sukces przyznają, że ich początki były naznaczone niepewnością własnych umiejętności i syndromem oszustki.

Gdy przeniosłam się z małego miasteczka do metropolii, poczułam się przytłoczona skalą projektów, ogromnymi budżetami i światowej klasy profesjonalistami z międzynarodowym doświadczeniem wokół mnie. Miałam kompleks małego miasteczka, obawiałam się, czy jestem wystarczająco dobra, co nieco spowolniło mój rozwój na początku kariery – zupełnie niepotrzebnie, jak teraz uważam. Większość ograniczeń istnieje tylko w naszych głowach, musimy być śmiałe i sięgać do gwiazd!” (Dorota Zaremba, Wiceprezeska i Dyrektorka sprzedaży ds. sektora MŚP w SAP Polska Strong Woman in IT 2023)

Popełnianie błędów nie jest niczym złym, o ile wyciągamy z tego wnioski, uczymy się. Podstawą rozwoju ludzkości, to próbowanie i sprawdzanie, a następnie uczenie się tego, co nie wyszło. To jest także kwintesencją pracy w branży AI, gdzie codziennie coś analizujemy, coś zakładamy, a następnie sprawdzamy i dzięki temu stajemy się mądrzejsi. Bez popełniania błędów i uczenia się na nich nie będzie żadnego postępu. (dr Agnieszka Suchwałko, Head of Delivery i współzałożycielka QuantUp)

Może Cię zainteresuje:
Kobiety w sporcie. Równouprawnienie czy dyskryminacja?

Jak widzą przyszłość branży IT i swoje w niej miejsce?

Zdaniem Strong Women dominującym trendem w IT jest rozwój sztucznej inteligencji (AI – artificial intelligence) i uczenia maszynowego (machine learning), które zdeklasowały inne wskazania, osiągając poziom około 90% wskazań. Jednak pomimo wszelkich przeciwności, na które zwracają uwagę w raporcie, prawie wszystkie (bo aż 96%) wybrałyby ponownie tę samą ścieżkę kariery! Czy istnieje inna branża mogąca się poszczycić takim wynikiem? 

Pełna wersja bezpłatnego raportu odkrywa więcej sekretów sukcesu w IT (https://strongwomeninit.com/en/report/)

Podcasty, książki, filmy i seriale – polecane przez kobiety-liderki

 

tekst: Agnieszka Wrońska