Różowy październik ‒ co powinnaś wiedzieć o profilaktyce raka piersi?
Czujność zalecana jest już od 20 roku życia
fot. Andrew Lozovyi / Depositphotos
Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór złośliwy w populacji kobiet w Polsce. Dlatego coraz głośniej mówi się o konieczności przeprowadzania badań profilaktycznych. Zalecane jest, aby rozpoczynać je najpóźniej po 20. roku życia. Październik to szczególny czas popularyzowania świadomości o profilaktyce raka piersi. Dowiedz się, jak wyglądają badania z tego zakresu i jak często należy je wykonywać
Jakie mogą być objawy raka piersi?
W fazie początkowej rak piersi zazwyczaj przebiega bezobjawowo. Jednak po pewnym czasie można zauważyć takie niepokojące symptomy jak:
• zwiększone napięcie i zaczerwienienie skóry piersi,
• podwyższona temperatura ciała w obrębie piersi,
• asymetryczne brodawki, czasem zniekształcone,
• wciągnięcie brodawki sutkowej,
• wyciek z brodawki, często z domieszką krwi,
• owrzodzenie brodawki lub skóry piersi,
• świąd lub pieczenie brodawki,
• zgrubienie skóry na piersi lub wystąpienie „pomarańczowej skórki”,
• ból w piersiach lub ich okolicach, np. w obrębie pachy.
Dość często rak piersi diagnozowany jest po wyczuciu twardego, niebolesnego guzka. Większość z nich znajduje się w bocznej, górnej części piersi.
Czy rak piersi jest uleczalny?
W przypadku raka piersi rokowania zależą przede wszystkim od momentu jego wykrycia. Regularne badania przesiewowe są tu szczególnie ważne ze względu na początkową bezobjawowość tego nowotworu. Znaczenie ma również sam typ nowotworu, wiek, ogólny stan zdrowia, uwarunkowania genetyczne oraz podjęcie przez pacjentkę odpowiedniego leczenia. Dobrą wiadomością jest fakt, że wczesne wykrycie zmiany i podjęcie leczenia wiąże się nawet z 98-100% szans na pełne wyleczenie. Pewne jest również to, że nieleczona choroba nieuchronnie prowadzi do śmierci pacjentki.
Jakie badania profilaktyczne wykonywać?
Do zalecanych pod kątem raka piersi badań przesiewowych zalicza się przede wszystkim mammografię oraz USG piersi. Pierwsze z nich polega na wykonaniu prześwietlenia piersi z użyciem promieni rentgenowskich. Badanie wykonywane jest na stojąco. Pierś umieszcza się w specjalnym urządzeniu – mammografie – należy położyć ją na stoliku, gdzie następnie jest dociskana, aby uzyskać dokładniejszy obraz. Z tego względu zazwyczaj zaleca się wykonanie tego badania w I fazie cyklu miesiączkowego, kiedy biust jest najmniej tkliwy. Zwykle zaleca się przeprowadzenie pierwszej mammografii kobietom po ok. 45. roku życia. Z kolei USG piersi warto zacząć wykonywać już od 20. roku życia, najpierw co ok. 2 lata, później, po 30. roku życia, co roku. Ultrasonografia jest całkowicie bezinwazyjna i bezbolesna. Na skórę nakładany jest specjalny żel, po którym następnie lekarz przesuwa głowicę urządzenia, ultrasonografu. Obraz pokazywany jest na ekranie w czasie rzeczywistym.
Mammografia czy USG piersi?
Zarówno mammografia, jak i USG piersi mają duże znaczenie we wstępnej diagnostyce zmian nowotworowych. Są one jednak zalecane w nieco innych sytuacjach. Mammografia zazwyczaj zalecana jest kobietom po 45. roku życia. Wynika to z dominacji w piersiach tkanki tłuszczowej nad gruczołową. Umożliwia ona również wykrycie mikrozwapnień. Co więcej, jest ona lepszym wyborem w przypadku pań z implantami piersi.
Z kolei USG szczególnie dobrze sprawdzi się u młodszych kobiet. Pierwsze badanie zaleca się po 20. roku życia. Jest ono bardziej komfortowe, a przy tym umożliwia wstępne rozróżnienie łagodnych torbieli od złośliwych zmian. Najmłodsze panie powinny zgłaszać się na badania przesiewowe co 2 lata, a po 30 roku życia co rok. Podobnie wyglądają zalecenia co do wykonywania mammografii. Początkowo warto poddawać się jej raz na 2 lata, a po 50. roku życia co rok. Kobiety po 70. roku życia mogą potrzebować innej częstotliwości, jest to jednak ustalane indywidualnie przez lekarza. Warto mieć też świadomość, że w przypadku obciążenia genetycznego czy występowania innych czynników predysponujących do raka piersi najprawdopodobniej konieczne będą częstsze badania.
Czynniki ryzyka raka piersi
Chociaż nowotwór piersi może zagrażać każdej kobiecie, bez względu na jej wiek czy styl życia, istnieją pewne czynniki zwiększające ryzyko choroby. Należą do nich przede wszystkim:
• czynniki genetyczne (szczególnie mutacja w genach BRCA1 i BRCA2),
• dieta bogata w tłuszcze trans,
• brak aktywności fizycznej,
• stosowanie używek (alkohol, papierosy),
• otyłość,
• wiek po 35. roku życia.
