Równoczesne postępowanie o rozwód cywilny i kościelny – czy jest to możliwe?
Wbrew powszechnemu użyciu, nie istnieje coś takiego jak „rozwód kościelny”

Chociaż termin „rozwód kościelny” jest często używany, prawidłowe określenie to stwierdzenie nieważności małżeństwa / fot. Canva
Rozpad związku to jedno z najbardziej bolesnych doświadczeń, jakie może spotkać człowieka. Często towarzyszy mu poczucie straty, smutek i niepewność dotycząca przyszłości. Nawet kiedy dwoje ludzi kochało się i dzieliło wspólne chwile przez lata, życie potrafi postawić przed nimi wyzwania, które mogą okazać się nie do pokonania
W takich momentach warto pamiętać, że różnice charakteru, priorytetów czy życiowych celów nie są oznaką porażki, lecz naturalnym elementem ludzkiej egzystencji. Konsekwencją rozpadu związku najczęściej jest rozwód cywilny, a czasami także tzw. „Rozwód kościelny”. Zwrot „rozwód kościelny” jest błędnym określeniem, ponieważ w Kościele Katolickim nie funkcjonuje takie pojęcie. Chociaż termin „rozwód kościelny” jest często używany, prawidłowe określenie to stwierdzenie nieważności małżeństwa. Jest to proces różniący się zasadniczo od rozwodu cywilnego, zarówno pod względem procedur, jak i badanych okoliczności.
Rozważając możliwość jednoczesnego prowadzenia postępowań o rozwód cywilny oraz stwierdzenie nieważności ślubu kościelnego, warto najpierw wyjaśnić terminologię. Wbrew powszechnemu użyciu, nie istnieje coś takiego jak „rozwód kościelny”. Mimo że w mediach często pojawiają się takie określenia, są one błędne i mogą wprowadzać w błąd osoby zainteresowane tym postępowaniem. Kościół katolicki nie ma uprawnień do rozwiązania małżeństwa sakramentalnego (poza, jak to w prawie bywa, rzadko występującymi wyjątkami), gdyż według prawa kanonicznego i nauki Kościoła katolickiego, małżeństwo zawarte przed Bogiem jest nierozerwalne.
Co oznacza stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego?
Proces przed sądami kościelnymi koncentruje się na ustaleniu czy małżeństwo zostało zawarte ważnie, co odbywa się w ramach postępowania przed sądem kościelnym. Jest to zupełnie odmienny proces od rozwodu cywilnego, który koncentruje się przede wszystkim na przyczyn rozpadu małżeństwa. Trybunały kościelne analizują, czy podczas zawierania małżeństwa istniały przeszkody lub wady konsensualne, które mogłyby wpłynąć na jego ważność.
Procedury składania pozwu i badania nieważności małżeństwa
Aby ubiegać się o stwierdzenie nieważności ślubu kościelnego, muszą wystąpić określone przesłanki, np. brak świadomości czy dojrzałości psychoemocjonalnej narzeczonych, brak wolności woli przy składaniu przysięgi lub brak szczerej intencji stron. Te aspekty są badane przez sądy kościelne, które skupiają się na okresie kojarzenia się małżeństwa, a szczególnie dacie jego zawarcia. W procesie cywilnym natomiast sąd bada okoliczności, które doprowadziły do rozpadu pożycia małżeńskiego.
Różnice w postępowaniach dowodowych
Postępowania dowodowe w procesach kanonicznych preferują dowody z zeznań świadków oraz konkretne dokumenty wagi państwowej lub o odpowiednim stopniu wiarygodności. W niektórych przypadkach, strony mogą dołączyć akta ze sprawy cywilnej. Należy pamiętać, że sądy kościelne nie udostępniają swoich akt do innych postępowań. Sam proces kanoniczny przebiega według ściśle określonych procedur, zdecydowanie różniących się od postępowania rozwodowego.
Rola adwokatów kościelnych
Prowadzenie równoległych postępowań w sądzie cywilnym i kościelnym nie jest procesem identycznym. Dlatego najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z pomocy adwokatów kościelnych [sprawdź adwokatów kościelnych na: https://www.adwokatkoscielny.pl/.], którzy posiadają odpowiednie wykształcenie i doświadczenie w postępowaniach o stwierdzenie nieważności małżeństwa sakramentalnego. Ich pomoc może znacznie usprawnić i ułatwić działania prowadzone przed sądem kościelnym.