IQ jest przereklamowane! 8 typów inteligencji, o których prawdopodobnie nie miałaś pojęcia

Czterdzieści lat temu Howard Gardner, psycholog i profesor Harvardu, sprawił, że inaczej spojrzeliśmy na intelekt. W 1983 roku wprowadził pojęcie inteligencji wielorakich (ang. multiple intelligences). Jego teoria dała początek prawdziwej rewolucji w podejściu do inteligencji, wcześniej w potocznym rozumieniu traktowanej głównie jako synonim logicznego myślenia. Jeśli więc nigdy nie byłaś asem z matematyki, a dedukcja nie należy do twoich mocnych stron, możesz odetchnąć. Gardner poza osławionym IQ wyróżnił 7 dodatkowych rodzajów inteligencji. Każdą z nich zdefiniował jako zdolność i potencjał drzemiący w każdym człowieku, który można rozwijać i doskonalić na wszystkich etapach życia. Jakie typy inteligencji wskazał? Sprawdź i dowiedz się, która jest twoją mocną stroną

 

1. Inteligencja językowa (werbalna, lingwistyczna)

Inteligencja językowa, nazywana też werbalną lub lingwistyczną, dominuje u osób, którym z łatwością przychodzi w sposób jasny i klarowny wyrażanie myśli w mowie i piśmie. To ludzie elokwentni, nierzadko oczytani, którzy błyszczą w czasie rozmowy, są świetnymi mówcami. Nie stronią od debat czy przemówień publicznych, nie straszne im różnorodne formy kreatywnego pisania. Lubią żarty i gry słowne, z dużą łatwością przychodzi im też nauka języków obcych.

Ludzie obdarzeni inteligencją językową cechują się szczególną wrażliwością na język, jego brzmienie i dźwięki, melodię, rytm.

Wiedzą, jak mówić, żeby zostać usłyszanym i dobrze zrozumianym. Umiejętnie dostosowują swój język (stopień trudności wypowiedzi, słownictwo) do rozmówcy i sytuacji. Jako że język to ich konik, zauważają subtelne językowe różnice i niuanse, zależne od kontekstu. Perswazja nie jest im obca – wiedzą, jak mówić, żeby przekonać. Z reguły to gaduły, które czarują innych swoimi opowieściami. Świetnie operują językiem, ich wypowiedzi cechuje bogate słownictwo i lekkość wypowiedzi.

 

2. Inteligencja ruchowa (kinestetyczno-cielesna)

 

Ludzie, u których na pierwszy plan wysuwa się inteligencja ruchowa, nazywana też kinestetyczno-cielesną, świat poznają i doświadczają bezpośrednio poprzez kontakt fizyczny, ruch czy działanie. Wszędzie ich pełno, lubią być w ciągłym ruchu, który pozwala im rozładować emocje. Są z reguły sprawni i aktywni fizycznie. Świetnie odnajdują się w różnego rodzaju sportach, tańcu czy gimnastyce.

Potrafią doskonale kontrolować swoje ciało, są zręczni manualnie i do perfekcji mają opanowaną i rozwiniętą koordynację ruchowo-wzrokową.

Precyzyjnie i dokładnie powtarzają i wykonują gesty, ruchy czy skomplikowane sekwencje. Mają dobry refleks, potrafią szybko reagować i dostosowywać się do sytuacji. Cechuje ich świadomość własnego ciała, zmysł równowagi i zdolność do wyrażania emocji za pomocą gestów i ruchów. Przemieszczanie się i aktywność fizyczna wpływają pozytywnie na proces nauki, przez co łatwiej zapamiętują nową wiedzę. Podczas rozmowy dużo gestykulują, poruszają się, a mowa ciała jest dla nich równie ważna co przekaz werbalny.

 

3. Inteligencja przestrzenna (wizualno-przestrzenna)

Ci z nas, których mocną stroną jest inteligencja przestrzenna, myślą obrazami. To często osoby twórcze, pomysłowe, z talentem plastycznym. Zdają się mieć miarkę w oczach. Świetnie orientują się w przestrzeni, bez trudu potrafią oszacować odległość, analizują układy przestrzenne i oceniają rozmiary. Dobrze im idzie rysowanie i modelowanie. Słyną ze swego zmysłu obserwacji – dostrzegają detale, które umykają uwadze innych, są w stanie precyzyjnie opisać przedmioty i zdarzenia. Ciekawi ich konstrukcja i budowa różnych obiektów.

Mają silnie rozwiniętą wyobraźnie przestrzenną, dzięki czemu tworzenie w głowie trójwymiarowych obrazów i układów nie nastręcza im żadnych trudności.

Z łatwością odczytują mapy, tabele, diagramy, schematy, wykresy czy grafiki. Są wyjątkowo wrażliwe na kształty, linie, kolory, struktury przestrzenne. Ludzie, u których dominuje inteligencja wizualno-przestrzenna, to urodzeni artyści, designerzy, architekci, fotografowie, inżynierowie czy dekoratorzy. Takie osoby świetnie orientują się w terenie, mało kiedy się gubią i bez problemu odnajdują się w gęstej, skomplikowanej zabudowie. Są wrażliwi na dotyk, który jest u nich zmysłem dominującym.

 

4. Inteligencja przyrodnicza (przyrodniczo-środowiskowa)

 

Ci, u których dominuje inteligencja przyrodnicza, od małego wykazują silne zainteresowanie, wręcz fascynację środowiskiem naturalnym. Są ciekawi Matki Ziemi, geologii i wszelkich zjawisk przyrodniczych. Potrafią dostrzegać relacje między poszczególnymi elementami środowiska, rozpoznają wzorce i prawidłowości w świecie przyrody.

To świetni obserwatorzy, którym nie umkną najmniejsze zmiany i niepokojące sygnały płynące z otoczenia.

Jak nikt inny rozumieją, jak funkcjonują ekosystemy, dostrzegają zależności między gatunkami i wpływ człowieka na środowisko naturalne. Lubią spędzać czas na łonie natury, na świeżym powietrzu, niektórzy wśród własnych upraw. Mają rękę do roślin i dobrze dogadują się ze zwierzętami, którymi z czułością i oddaniem się opiekują. Z dużym prawdopodobieństwem wyrosną na prawdziwych eko świrów (którym przyklaskujemy!). Nikt tak jak oni nie jest zainteresowany zrównoważonym rozwojem i kwestiami przyrodniczo-ekologicznymi w globalnym ujęciu. Dobrze odnajdują się w terenie i poruszają w naturalnym środowisku. Ich działaniom przyświeca troska o planetę.

 

Zobacz koniecznie:

Tańczące rośliny i świecące grzyby – czyli fascynujący świat przyrody

 

5. Inteligencja intrapersonalna (intuicyjna, wewnętrzna)

Ludzie, u których najsilniej rozwinięta jest inteligencja intrapersonalna, mogą pochwalić się umiejętnością rozumienia samego siebie i bogatym światem wewnętrznym. Są świetni w analizie swoich uczuć i emocji, myśli, rozumieją, skąd biorą się ich cele oraz motywacje. Wiedzą, co stanowi dla nich największą wartość. Osoby o wysokiej inteligencji intrapersonalnej z reguły potrafią zarządzać swoim życiem emocjonalnym i duchowym. Dzięki temu z jaką dokładnością i zrozumieniem analizują swoje doświadczenia życiowe, doskonale rozumieją, co wpływa na ich zachowanie i decyzje.

W życiu kierują się intuicją, a przez innych postrzegani są jako ci obdarzeni tzw. „mądrość życiową”.

Cechuje ich umiejętność kontrolowania emocji, zarówno na co dzień, jak i w sytuacjach stresowych. Wiedzą, jak stawiać czoła wyzwaniom i dążą do osiągnięcia celów dzięki wrodzonej samodyscyplinie. Zależy im na nieustannym samorozwoju. Są empatyczne i wrażliwe na krzywdę innych, jednocześnie wykazują się dużą asertywnością. Głośno komunikują swoje potrzeby, mówią o emocjach, ale z poszanowaniem innych i ich granic. Są świadome swoich mocnych i słabych stron, realistycznie podchodzą do swoich możliwości, umiejętności czy wiedzy. Mają przy tym dość wysoką samoocenę i poczucie własnej wartości. Bywają wstydliwi i zdystansowani.

 

6. Inteligencja muzyczna (słuchowa, rytmiczna)

 

Ludzie obdarzeni inteligencją muzyczną świat odbierają i rozumieją poprzez różne bodźce dźwiękowe, na które są szczególnie wrażliwi. Mają dobre wyczucie rytmu, silnie rozwinięte zmysł i pamięć muzyczną. Świetnie odnajdują się w tańcu, nierzadko też wspaniale śpiewają oraz z łatwością uczą się grać na instrumentach.

Odtwarzanie melodii po jej wysłuchaniu nie stanowi dla nich większego problemu, podobnie jak rozróżnienie poszczególnych instrumentów.

Ludzie z dominującą inteligencją słuchową nie mają trudności z przyswajaniem akcentów i nauką nowych języków ze słuchu. Dlatego często inteligencja muzyczna koresponduje z inteligencją werbalną. Ten rodzaj inteligencji pojawia się najwcześniej, stąd takie zamiłowanie dzieci do dźwięków i muzyki.

 

7. Inteligencja interpersonalna (społeczna, międzyludzka)

Inteligencja społeczna, inaczej interpersonalna, jest nierozłącznie związana z inteligencją emocjonalną (zbiorem umiejętności społecznych w połączeniu z samokontrolą i metapoznaniem). Osoby o silnie rozwiniętej inteligencji interpersonalnej świetnie rozumieją innych, a empatia pozwala im bezbłędnie wyczuwać zmiany nastroju czy zachowań. Bez większych trudności odczytują intencje, motywacje czy potrzeby osób w swoim otoczeniu.

Są wyjątkowo wrażliwe na sygnały płynące z zewnątrz, dostrzegają subtelności komunikacji niewerbalnej (mowa ciała, ton głosu) i potrafią czytać emocje innych ludzi.

Efektywna komunikacja nie stanowi dla nich problemu, są w stanie budować zdrowe oraz silne relacje społeczne. Przez innych postrzegane jako prawdziwe dusze towarzystwa. Przez to że z taką łatwością dostrzegają nieznaczne różnice w zachowaniach i emocjach innych, doskonale odnajdują się w grupie. Są wspaniałymi słuchaczami, potrafią doradzić i służą emocjonalnym wsparciem. Łatwo nawiązują znajomości, a utrzymanie kontaktu na dłuższą metę nie nastręcza im wielu trudności. Mają zdolności przywódcze, bez trudu odnajdują się w roli lidera czy mediatora. Są asertywni, komunikatywni i tolerancyjni.

 

8. Inteligencja logiczno-matematyczna

 

Osoby, u których najsilniej rozwinięta jest inteligencja logiczno-matematyczna, słyną ze staranności, skrupulatności oraz umiejętności analitycznego i logicznego myślenia. Ten typ inteligencji oparty jest na myśleniu przyczynowo-skutkowym.  Ludzie nią obdarzeni doskonale liczą, problemów nie nastręczają im łamigłówki, zagadki, gry matematyczne ani instrukcje.

Lubią samodzielnie rozwiązywać zadania, analizować i wyciągać wnioski.

Cechuje je umiejętność abstrakcyjnego myślenia. Bez trudu zapamiętują liczby czy dane statystyczne. Ludzie z dominującą inteligencją logiczno-matematyczną to z reguły osoby dokładne, zorganizowane, precyzyjne, dociekliwe, konkretne, ceniące sobie ład i systematyczność. Ten typ inteligencji odzwierciedla badanie ilorazu inteligencji (IQ).

 

Inteligencja nie jedno ma imię

Jak podkreślał prof. Gardner, żaden typ inteligencji przez niego wymieniony nie jest lepszy ani gorszy, stąd kolejność ich pojawienia się w artykule jest przypadkowa. Teoria inteligencji wielorakiej zakłada, że u każdego człowieka jednocześnie występuje kilka inteligencji (minimum 8) o różnym stopniu intensywności (zmiennym w czasie). Znaczy to, że u każdego z nas  inteligencje są rozwijane (i rozwinięte) w inny sposób. To swego rodzaju potencjał rozwojowy, na który możemy wpływać, świadomie go szlifować i doskonalić.

 

Może też cię zainteresować:

  Piękny umysł. Mira Murati i ChatGPT

 

---

Źródła:
,,Inteligencje wielorakie’’, H. Gardner, Media Rodzina, 2002.
,,Inteligencje wielorakie perspektywy’’, H. Gardner, WSiP, 2001.