Rak piersi u kobiet i mężczyzn – objawy, statystyki, profilaktyka

Rak piersi to najczęstszy nowotwór złośliwy u kobiet, ale wbrew powszechnym przekonaniom zagraża również mężczyznom. Choć przypadki wśród panów stanowią mniej niż 1 % wszystkich diagnoz, świadomość tego ryzyka jest niezwykle ważna. Wczesne wykrycie choroby zwiększa szanse na całkowite wyleczenie, niezależnie od płci

Statystyki zachorowań – kobiety a mężczyźni

Kobiety
W Polsce rak piersi stanowi około 24 % wszystkich nowotworów złośliwych u kobiet. Każdego roku diagnozuje się ponad 20 000 nowych przypadków, a liczba ta stale rośnie. Mimo postępów w diagnostyce i leczeniu, co roku z powodu raka piersi umiera około 6 500 Polek.
W Europie co jedenasta kobieta zachoruje na raka piersi przed 74. rokiem życia. Szacuje się, że w regionie WHO Europa w 2022 roku zdiagnozowano ponad 600 000 nowych przypadków.

Mężczyźni
Rak piersi u mężczyzn występuje znacznie rzadziej, jednak jego przebieg jest często bardziej agresywny z powodu późniejszego rozpoznania. Szacunkowo ryzyko zachorowania wynosi 1 na 1 000 mężczyzn. W USA rocznie diagnozuje się około 2 500 przypadków, z czego kilkaset kończy się zgonem. W Polsce brak dokładnych danych rejestrowych, jednak liczba przypadków oceniana jest na kilkadziesiąt rocznie.

Czynniki ryzyka raka piersi

U kobiet:
• wiek powyżej 50 lat,
• mutacje genów BRCA1/BRCA2,
• dodatni wywiad rodzinny,
• otyłość po menopauzie,
• nadmierne spożycie alkoholu,
• niska aktywność fizyczna,
• wczesna pierwsza miesiączka i późna menopauza,
• hormonalna terapia zastępcza i antykoncepcja hormonalna (długotrwale).

U mężczyzn:
• mutacje BRCA2,
• choroby wątroby (np. marskość),
• otyłość i zaburzenia hormonalne,
• wcześniejsza radioterapia klatki piersiowej,
• dodatni wywiad rodzinny raka piersi,
• spożywanie alkoholu w nadmiarze.

Objawy raka piersi, na które należy zwrócić uwagę

Zarówno kobiety, jak i mężczyźni powinni reagować na każdy niepokojący objaw, taki jak:
• wyczuwalny guzek w piersi lub pod pachą,
• wciągnięcie skóry lub brodawki,
• zmiana kształtu lub rozmiaru piersi,
• wydzielina z brodawki (szczególnie krwista),
• ból lub zaczerwienienie skóry w okolicy piersi.
W przypadku zauważenia któregokolwiek z powyższych objawów należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza onkologa.

Profilaktyka raka piersi – kobiety i mężczyźni

Profilaktyka – kobiety:
1. Regularna mammografia – co 2 lata w wieku 50–69 lat (w Polsce bezpłatny program NFZ).
2. Samobadanie piersi – co miesiąc po miesiączce.
3. Zdrowa dieta i aktywność fizyczna – utrzymanie prawidłowej masy ciała.
4. Ograniczenie alkoholu – każda dawka zwiększa ryzyko.
5. Karmienie piersią – zmniejsza ryzyko raka piersi.
6. Konsultacje genetyczne – dla kobiet z obciążonym wywiadem rodzinnym.

Profilaktyka – mężczyźni:
1. Świadomość ryzyka – mężczyźni z mutacją BRCA2 powinni znać objawy choroby.
2. Samokontrola – obserwacja zmian w obrębie sutka.
3. Unikanie otyłości i nadmiernego spożycia alkoholu.
4. Konsultacja lekarska przy wszelkich zmianach – im wcześniej, tym lepsze rokowania.
5. Badania genetyczne – przy historii raka piersi w rodzinie.

Podsumowanie

Rak piersi to choroba, która dotyczy nie tylko kobiet, ale również mężczyzn. Wczesne wykrycie i profilaktyka to najskuteczniejsza broń przeciwko nowotworom. Regularne badania, zdrowy styl życia i świadomość objawów mogą uratować życie.