Powrót do szkoły. Psycholog radzi, jak pomóc dziecku

Powrót dzieci do szkół po długiej przerwie spowodowanej obostrzeniami jest zupełnie inny niż powakacyjny. Wyjątkowo długa przerwa i wielka niewiadoma, czy za chwilę znowu nie wróci kolejna fala koronawirusa, a z nią zdalne nauczanie, sprawiają, że uczniom i rodzicom może towarzyszyć dodatkowy stres. Jak pomóc dziecku radzić sobie z emocjami? Jak przygotować dziecko na powrót do szkoły? Czy dystans społeczny zaburzy relacje między dziećmi? Czy da się ograniczyć stres w szkole? Odpowiada Marta Giedyk, psycholożka z Centrum Medycznego Damiana

Powrót do szkoły po kwarantannie

Dzieci przez kilka miesięcy nie uczęszczały do szkoły – czy trudno będzie im wrócić do normalnego trybu nauki?

Psycholożka Martą Giedyk z Centrum Medycznego Damiana: Należy mieć na uwadze, że powrót do szkoły po kilkumiesięcznej przerwie będzie dla dzieci wyzwaniem i z pewnością ponowna adaptacja do środowiska szkolnego zajmie im kilka tygodni.

Czy relacje między uczniami mogły ulec zmianie?

Tak, poprzez tę przerwę, która nastąpiła w uczęszczaniu do szkoły, wiele mogło się zmienić. W poprzednim roku szkolnym, dzieci zdążyły już nawiązać kontakty i przyjąć w grupie określone role. Trwało to jednak tylko do początku marca, a potem szkoły zostały zamknięte z powodu koronawirusa. Dlatego po powrocie, relacje i zażyłość między dziećmi może wyglądać nieco inaczej.

Czy tylko upływ czasu miał w tym aspekcie znaczenie?

Wszystko zależy od tego, w jakich grupach dzieci widywały się podczas wakacji i po kwarantannie. Te, które mieszkają bliżej siebie miały możliwość spotykania się, inne porozumiewały się za pomocą komunikatorów. Jednak już tutaj rysują się pierwsze różnice, bowiem nie każde dziecko w takim samym zakresie ma dostęp do Internetu, nie wszystkie też miały możliwość spotkania się. Wiele osób zachowywało dystans społeczny. W konsekwencji wypracowane relacje rówieśnicze uległy zmianie. Dlatego teraz, gdy nastąpi powrót do szkoły, wszyscy będą przechodzić ponowną adaptację rówieśniczą.

Stres w szkole

A co z tzw. energią do nauki? Trudno będzie dzieciom wejść w rytm uczenia się? Jak pomóc dziecku radzić sobie z emocjami?

Dzieci, tak jak my wszyscy, mają tzw. energię do nauki czy pracy, kiedy czują się bezpiecznie w swoim środowisku szkolnym. Takie poczucie daje im znalezienie przyjaciół, świadomość przynależności do grupy i przyjazna atmosfera. Z tego powodu potrzebują czasu na odnalezienie się w grupie. Niezbędny jest im czas na odnowienie kontaktów z rówieśnikami po przerwie i ponowne poznanie struktury grupy. Stan niepokoju i stresu związany z sytuacjami społecznymi utrudnia koncentrację, zapamiętywanie oraz przyswajanie nowych informacji.

Czyli powrót do aktywności – tak, ale nie wszystko naraz?

Tak, ponieważ kolejny aspekt, który należy mieć na uwadze, dotyczy tempa wejścia w nowy rok szkolny. Do tej pory często zdarzało się, że dzieci już od początku września, od razu po lekcjach chodziły na dodatkowe zajęcia językowe, muzyczne czy sportowe. Pamiętajmy jednak, że kilka ostatnich miesięcy uczniowie spędzili w domu, dlatego teraz nie należy układać sztywnego, napiętego planu pozalekcyjnego, zanim dziecko na nowo nie wejdzie w środowisko szkolne. Już sam powrót do szkoły to duża zmiana, starajmy się nie przytłoczyć ich kompletną modyfikacją trybu dnia. Nie wiemy też, czy nie nastąpi druga fala koronawirusa i powrót do nauczania zdalnego.

Powrót do szkoły a dystans społeczny

Jeśli pomyślimy o przebywaniu w szkole, to jakie zachowania dzieci będą musiały ulec zmianie?

Przede wszystkim będą musiały po prostu uważać na zarazki oraz utrzymywać większy dystans między sobą. Może to być jednak trudne, ponieważ budowanie relacji u dzieci czasem ma też charakter niewerbalny. Dla nich naturalnym jest np. częstowanie się jedzeniem, „dawanie sobie łyka”, przynoszenie drobnych prezentów czy przedmiotów z domu. W tym obszarze również będą musiały nadejść zmiany.

Tu pojawia się zadanie dla rodziców i nauczycieli?

Rodzice z pewnością będą teraz bardziej uczulać swoje dzieci na to, żeby nie piły po sobie z jednej butelki, nie częstowały się batonikami, ponieważ niesie to ryzyko przeniesienia wirusów. Mając jednak świadomość, że dla uczniów takie wymiany pełnią (poza jedzeniem) funkcję budowania relacji, to zapewne nie uda się ich w pełni wyeliminować. Tzw. dystans  społeczny wśród dzieci jest trudny do zastosowania. Dlatego warto zadbać, żeby dziecko miało przy sobie np. swoją słomkę, a jeśli chce poczęstować czymś kolegów, to powinno być to już wcześniej podzielone na części.

Czy sytuacja ta może rodzić konflikty wśród dzieci lub wpływać na ich relację?

Tak, może ona wpływać na postrzeganie danego dziecka w grupie. Jeżeli z jakiegokolwiek powodu uczeń jest poniżany lub dyskryminowany sytuacja jest bardzo trudna.

Co w takim momencie jest rolą opiekunów?

Rolą opiekunów jest uważne towarzyszenie dzieciom. To oznacza w praktyce obserwowanie co się dzieje z grupą i wsłuchiwanie się w potrzeby dzieci. Świadomość dorosłych, że dzieciom może być trudniej jest też bardzo pomocne. Słowo „trudniej” w tym kontekście oznacza, że najmłodsi mogą przeżywać różne emocje, takie jak niepokój, złość, poczucie osamotnienia czy niepewność. W tych sytuacjach pomocna jest obecność osoby, która potrafi zauważyć te uczucia i spokojnie wysłuchać.

Przeczytaj koniecznie: Dieta sensoryczna, czyli 33 pomysły na kreatywne zabawy dla dzieci w domu

———————-

O ekspercie:

Marta Giedyk / fot. materiały prasowe

Marta Giedyk, psycholożka i psychoterapeutka psychodynamiczna dzieci i młodzieży z Centrum Medycznego Damiana (CMD), które od 1994 r zapewnia pacjentom szeroki zakres opieki medycznej w ośmiu przychodniach w Warszawie oraz w Szpitalu. W CMD pracują lekarze wszystkich specjalności, z wieloletnią praktyką kliniczną zdobytą w wiodących placówkach polskich i zagranicznych.