Pierwsza miesiączka (menarche) – w jakim wieku, jak o niej rozmawiać i jak ją świętować

Użyjesz tamponu i dyskomfort zniknie, a ty pójdziesz na imprezę lub na basen. Połkniesz tabletkę i zapomnisz o bólu – w takim kontekście temat miesiączki pokazują reklamy

 

Umyka kontekst oczyszczenia i nabrania mocy, jaki wiąże się z cyklicznością i menstruacją. Do tego, aby celebrować miesiączkę w szczególny sposób zachęca idea Czerwonych Namiotów. Mając na uwadze, że coraz młodsze dziewczynki zaczynają miesiączkować, podpowiadamy, jak wprowadzić córkę w sens miesiączki i kobiecości. Mama ma do spełnienia bardzo ważną rolę.

Menarche – co to jest?

Menarche to termin, który określa pierwszą miesiączkę w życiu dziewcząt. Pojawia się ona najczęściej między 12 a 13 rokiem życia, mniej więcej dwa lata później od rozpoczęcia dojrzewania. Jednak z uwagi na to, że dziewczynki zaczynają dojrzewać coraz szybciej, zdarza się, że miesiączka występuje nawet u 8-latek.

Liczba miesiączek u naszych przodkiń nie przekraczała stu – później dojrzewały, częściej zachodziły w ciążę, w związku z tym dłużej karmiły piersią. A z szacunków wynika, że nasze córki będą miesiączkować w swoim życiu nawet 500 razy!

Tymczasem w XXI wieku w wielu domach doświadczenie menstruacji wciąż obarczone jest wstydem, lękiem i samotnością. Dlatego rozwijający się w Polsce ruch głębokiego przechodzenia przez pierwszą miesiączkę zachęca do tego, aby od najmłodszych lat traktować ją jak święto.

 

Przeczytaj też: 15 filmów, które z chęcią obejrzysz podczas okresu

Pierwsza miesiączka – dlaczego pojawia się coraz szybciej?

Jak mówi doktor Dorota Gródecka, ginekolożka ze Szczecina, za prawidłowy czas wystąpienia pierwszej miesiączki przyjmuje się wiek od 9 do 16 roku życia. Ale u każdej dziewczynki rozwój płciowy może przebiegać inaczej. Wpływ na pojawienie się menstruacji ma stan zdrowia dziecka, sposób odżywiania i czynniki genetyczne, jak wystąpienie pierwszego okresu u naszych mam. Nie bez znaczenia są czynniki ekonomiczne i środowiskowe, jak miejsce zamieszkania – szybciej na przykład dojrzewają dziewczynki mieszkające w miastach.
– Niezależnie od wymienionych czynników obserwuje się trend sekularny tzn. pewne tendencje zmian rozwoju biologicznego między kolejnymi pokoleniami, nie mające podłoża genetycznego, a związane z rozwojem cywilizacji. Jednym z nich jest wcześniejsze pokwitanie u dziewczynek – wyjaśnia doktor Dorota Gródecka.
Wcześniejszą menstruację przyspiesza zmiana naszego sposobu odżywiania – przyjmowanie pokarmów z większą ilością białka. Określono krytyczną masę ciała niezbędną do wystąpienia menarche – aktualnie wynosi ona w przybliżeniu 46 kg, przy wzroście około 157 cm.

Wczesne dojrzewanie – czy da się opóźnić?

Pierwsza miesiączka to temat, który coraz częściej rozpala gorące dyskusje. Rodzice dziwią się, że ich małe córki bawiące się lalkami i układające klocki, tak szybko zaczynają miesiączkować. Dzieciom również trudno zaakceptować zmiany anatomiczne i fizjologiczne, które najczęściej nie idą jeszcze w parze z dojrzewaniem psychicznym. W takiej sytuacji trzeba otoczyć dziecko szczególnym wsparciem. Niezbędna będzie także konsultacja z lekarzem ginekologiem.

– Nie opóźnia się menarche u dziewcząt, u których pokwitanie przebiega prawidłowo. Wyjątkiem są te sytuacje, gdy rozpoznajemy przedwczesne pokwitanie, a diagnostyka i leczenie przyczyny zaburzeń są konieczne – mówi doktor Gródecka.

Gdy pierwsza miesiączka się opóźnia

Na drugim biegunie, w kontraście do dziewcząt szybko dojrzewających – są te, u których pierwsza miesiączka się opóźnia.
– Wiemy, że dziewczęta intensywnie trenujące sport czy tancerki najczęściej mają znacznie opóźnioną pierwszą miesiączkę, nierzadko przypadającą na 18 rok życia. Menstruację opóźnia również restrykcyjna dieta, która może też zaburzyć cykl płciowy u już miesiączkujących dziewczynek – dodaje D. Gródecka.

Na co ma wpływ wczesna miesiączka?

Wcześniejsze wystąpienie miesiączki nie jest jednoznaczne z wcześniejszą menopauzą. Jak wyjaśnia lekarka, postulowany przez część badaczy związek wczesnego wystąpienia pierwszej miesiączki z rozwojem chorób układu sercowo-naczyniowego, zaburzeniami metabolicznymi czy nowotworami najpewniej wiąże się nie tyle z samym wiekiem wystąpienia menarche, lecz nadwagą i otyłością u części dziewcząt i tym samym szybszym osiągnięciem wspomnianej krytycznej masy ciała.

Miesiączkowe przesądy

W kulturze europejskiej miesiączkowanie traktowane jest jako temat dyskretny, wręcz wstydliwy. W niektórych miejscowościach Polski powiatowej można mówić o ubóstwie menstruacyjnym, choć w tej sferze podejmowane są działania. Przykładem jest inicjatywa licealistek ze Szczecina, które propagują szafki wsparcia, a w nich akcesoria higieniczne, tampony i podpaski. Nieprzypadkowa jest lokalizacja szafek – np. ośrodki pomocy społecznej, jadłodzielnie i dom dla samotnych matek z dziećmi.
Choć wiedza na temat miesiączki jest dostępna, menstruacja wciąż pozostaje tematem tabu. Oczywiście, nie mówimy o tak ekstremalnych sytuacjach jakie mają miejsce np. w Ghanie, gdzie miesiączkującym dziewczętom nie wolno przechodzić do szkoły przez rzekę, a biorąc pod uwagę, że trudno znaleźć inną drogę, muszę wybierać pomiędzy szkołą a okresem.

Na świecie jest też wiele przesądów związanych z miesiączką. Na przykład w Japonii krew menstruacyjna utożsamiana jest ze śmiercią, a w Nepalu zgodnie z rytuałem Chaupad miesiączkująca kobieta jest izolowana, ponieważ uważana jest za nieczystą.

Jak rozmawiać z córką o miesiączce? Idea Czerwonych Namiotów

Ważne, aby o miesiączce rozmawiać z dzieckiem w sposób naturalny, nie wstydzić się tego tematu i nie ukrywać, że istnieje. Przekaz na temat menstruacji, jaki nasza córka wyniesie z domu, będzie miał wpływ na jej późniejsze postrzeganie kobiecości. Na świecie pojawiają się nowe ceremonie dla dojrzewających dziewczynek – symboliczne czerwone przyjęcia, zakup czerwonej sukienki czy czerwonych róż jako znak radości, że córka dorasta.

Jednym ze sposobów celebracji miesiączki we wspólnocie są Czerwone Namioty i ceremonie pierwszej krwi. Tradycja Czerwonych Namiotów znana jest w wielu kulturach. To w nich kobiety gromadziły się w ważnych dla siebie momentach zmiany, jak pierwsza miesiączka, małżeństwo, poród i menopauza. Uczyły się od siebie nawzajem, odpoczywały, śmiały się, płakały i celebrowały codzienność.

Ta tradycja zaczyna ostatnio odradzać się na nowo, w różnych regionach Polski. Również dorastające dziewczynki doświadczają w Namiotach poczucia bliskości z innymi kobietami, czują się zaopiekowane, doceniona i gotowe do tego, aby przejść do kolejnego etapu w swoim życiu. Przywitanie pierwszej miesiączki po królewsku daje moc, pomaga wsłuchać się w siebie i odkryć swoją kobiecą tożsamość.

Kręgi dla nastolatek i ceremonie pierwszej krwi

Justyna Wencel, propagatorka kobiecych kręgów, współczesnych ceremonii przejścia dla kobiet oraz celebracji pierwszej miesiączki, podkreśla, jak ważny jest przekaz, który małe dziewczynki otrzymają w domu.
– W ramach inicjatywy „Czerwony Księżyc”, którą tworzę wspólnie z Anetą Stępień-Proszewską, organizujemy cykliczne kręgi nastolatek oraz warsztaty dla mam i córek, które mają przygotować przestrzeń do przeżywania pierwszej miesiączki. Mamy przyjeżdżają ze swoimi córkami w wieku 8-12 lat, ponieważ chcą dla nich zmienić zawstydzający przekaz o miesiączce. Jednocześnie same mierzą się z przekazem, który dostały od kobiet ze swojego rodu. Wiąże się on ze wstydem, cierpieniem i samotnością. Wiele łez i smutku przelewa się czasem w kręgu, by matki mogły najpierw dla samych siebie odczarować kulturowe i osobiste ciężary wokół tematu miesiączki. Dopiero z miejsca uzdrowienia, oczyszczenia i mocy będą mogły udzielić wsparcia swoim córkom – opowiada Justyna Wencel.

 

Zobacz też: Czerwony księżyc – celebracja menarche, pierwszej miesiączki

 

Dlatego ważne jest, aby przedstawiać córkom znaczenie krwi jako symbolu kobiecej siły, który jest elementem naszej tożsamości. Dzięki kobiecym kręgom dziewczynki dowiadują się, na czym polega kobieca cykliczność i jej związek z naturą. Może to być początek fascynującej przygody w odkrywaniu swojego ciała i podróży w głąb siebie.

Książki o pierwszej miesiączce

Wsparciem w tej drodze będą książki edukacyjne, jak np.

☑„Twoje ciałopozytywne dojrzewanie” Barbary Pietruszczak,
☑„Maja dorasta” Monica Peitx,
☑„Ciało- śmiało!” Sonya Renee Taylor,
☑„Mała książka o miesiączce” Marie Oscarsson.

Czytaj też: Kobieta przyszłości nie powinna mieć okresu