Mamy z krakowskiego Podgórza łączą siły

Jest ich trzynaście. W różnym wieku, na różnych etapach życia. Niektóre aktywne zawodowo, inne szukające pracy, część z przerwą w karierze na wychowywanie dzieci.

Mamy z krakowskiego Podgórza /fot.Dominika Mietelska-Jarecka

Zanim stworzyły grupę „Obywatel Mama”, nie znały się. Połączyło je macierzyństwo, miłość do Podgórza i chęć społecznego działania. Teraz zapraszają do swojej grupy inne mamy i zachęcają do realizowania własnych pomysłów. Zaczęło się przewrotnie. Marta Żłobińska i Katarzyna Kostek, psycholożki i przyjaciółki, postanowiły stworzyć obywatelską drużynę mam. Tyle tylko, że wtedy jeszcze żadna z nich nie była nawet w ciąży. – Wiedziałam, że później mogę nie mieć wystarczająco dużo czasu, żeby angażować się w projekt. I chyba się nie pomyliłam – śmieje się dzisiaj Marta, oczekująca swojej pierwszej pociechy. Przygotowania i realizacja projektu okazały się bowiem niezwykle absorbujące. Środki udało się pozyskać z tzw. programu szwajcarskiego. Chętnych zgłosiło się więcej, niż było miejsc. Ostatecznie przyjęto 13 mam. Wszystkie z Podgórza, bo to tutaj pomysłodawczynie chciały rozpocząć działania. – Mam ogromny sentyment do tej dzielnicy. Kiedyś w niej mieszkałam i bardzo żałuję, że musiałam się wyprowadzić, ale mam nadzieję jeszcze tu wrócić. Ta część Krakowa ma swoją magię, koloryt, w niektórych miejscach jakby się czas zatrzymał… – wzdycha Marta. Jej entuzjazm poparły inne mamy, i tak w ramach projektu „Obywatel Mama” powstała grupa matek pełnych energii i chętnych do działania na rzecz Podgórza. Partnerem projektu została warszawska Fundacja Mama, której przedstawicielka, Sylwia Chutnik, dzieliła się swoim doświadczeniem w działaniach społecznych.

Co zmienić, co naprawić?

Jest marzec 2012 roku. Mieszkanki krakowskiego Podgórza zaczynają się regularnie spotykać – raz w tygodniu w klubokawiarni „Kika”. Rozmawiają przy kawie, poznają się, mówią o swoich marzeniach, planach, odcieniach macierzyństwa. Dyskutują o tym, co chciałyby zmienić w swoim otoczeniu, jakie widzą problemy. Projekt zakłada również zapewnienie profesjonalnej opieki dzieciom uczestniczek, dlatego maluchy mogą w tym czasie liczyć na zorganizowane zajęcia i zabawę pod okiem pedagogów. Po trzech miesiącach integracji przychodzi czas na bardziej konkretne kroki. Rozpoczynają się warsztaty z edukacji obywatelskiej. Mają one pomóc przekuć pomysły w czyny, hasła w praktyczne działania. Dzięki nim młode mamy dowiadują się, jakie mają prawa jako obywatelki i po jakie narzędzia interwencji mogą sięgać. Uczą się np.: jak napisać petycję czy zorganizować manifestację, na czym polegają konsultacje społeczne, co sprzyja aktywności obywatelskiej. Dostają wskazówki, gdzie i do kogo należy się zwrócić przy rozwiązywaniu konkretnych, miejskich problemów. Owocem warsztatów staje się mapa „coś robienia”, czyli praktycznych porad i pomysłów zebranych w ścieżki tematyczne. Panie wyłoniły bowiem ważne dla nich sprawy – w najbliższej okolicy, ale też w całym mieście. Wskazały np. miejsca nieprzyjazne wózkom. Coś trzeba zrobić z wysokimi krawężnikami. Przydałaby się też rewitalizacja parku Bednarskiego w Podgórzu. Przestrzeń miejska pozostawia wiele do życzenia, stwierdziły mamy, przyglądając się terenom zielonym. Było ich za mało.

Mapa trafia na stronę internetową www.obywatelmama.pl i ma być źródłem inspiracji nie tylko dla krakowskich mam, ale i kobiet z całej Polski. Przychodzi lato, a z nim testowanie mapy. Mamy zaczynają działać.

Mamy z krakowskiego Podgórza /fot.Dominika Mietelska-Jarecka

Po prostu uwierzyć!

Justynę projekt wyrwał z czterech ścian. Dosłownie. Zrozumie to każda mama, która nie wraca do pracy, tylko zostaje w domu, by wychowywać dzieci. – Spotkania z mamami pozwoliły mi zerwać z izolacją, która – chcesz czy nie – pojawia się w takiej sytuacji – wyznaje Justyna i podkreśla, że ma szczęście. Dawniej kobiety nie miały takich możliwości wywierania wpływu na życie publiczne i uzyskania wsparcia jak dzisiaj. Jej rozmowy przy kawie z innymi matkami ożywiły życie towarzyskie, ale stało się coś jeszcze. Justyna odkryła w sobie społeczniczkę. Chce pomagać mieszkańcom Podgórza, występować w ich imieniu przed władzami miasta. – Trzeba pokazać, że się da, że nie musimy być bierne. Po prostu trzeba uwierzyć w siebie – mówi z iskrą w oczach. Słów nie rzuciła na wiatr – z zacięciem i energią realizowała wymyśloną wraz z kilkoma kobietami z grupy akcję „Poziomka” – jedną z pierwszych w Grupie „Obywatel Mama”. Celem akcji było zwrócenie uwagi mieszkańców Podgórza i władz miasta na rolę, jaką odgrywa w dzielnicy działka między ulicami Krasickiego, Orawską, Spiską i Przedwiośnie. Tam właśnie, nad Wilgą, jest dziki sad, miejsce spacerów wielu rodzin. Miasto planowało sprzedać teren, więc obywatelki mamy postanowiły wziąć sprawy w swoje ręce i w ramach akcji „Poziomka” zabrały się do sprzątania sadu. Mieszkańcy marzą, by powstał tutaj ogród z prawdziwego zdarzenia. – Słowo „obywatel” znów ożyło. Akcja zjednoczyła ludzi, zachęciła do wyjścia z domu i wspólnego działania – cieszy się Justyna.

„Poziomka” to nie jedyna akcja w dorobku podgórskich obywatelek. Ewa, uczestniczka projektu, działa w grupie, która organizuje kobiece wymianki. Idea jest prosta: mamy spotykają się i wymieniają ciuszkami, zabawkami dziecięcymi, gadżetami. Ale nie chodzi tylko o rzeczy. Kobiety dzielą się też talentami, umiejętnościami, wiedzą i doświadczeniem zawodowym. Były już warsztaty filcowania, porady stylisty, organizowanie zabaw dla dzieci. Lista aktywności ma się systematycznie wydłużać. Dominika, rodowita krakowianka, teatrolog z wykształcenia i mama pięcioletniej córeczki, również z zapałem mówi o Grupie „Obywatel Mama”. Lubi się angażować w społeczne projekty, była wolontariuszką w różnych organizacjach. – Jak nie mam nic do roboty, to więdnę – śmieje się. Wydaje się, że trafiła w swój żywioł. Pracy w Grupie „OM-ek” bowiem nie zabraknie. Kobiety mają kolejne pomysły, jak zmieniać krakowską rzeczywistość, ale potrzebne są też zmiany innego rodzaju.

– Zauważamy, że wielu mieszkańców woli ponarzekać, niż wziąć sprawy w swoje ręce, uwierzyć, że jako obywatele mają do tego prawo i dostęp do różnych form aktywności. Okazuje się, że złożenie podpisu pod petycją jest dla niektórych kłopotliwe. Łatwiej mówić, niż robić – opowiada Dominika, podkreślając, że konieczne są zmiany mentalne w społeczeństwie i rozwijanie świadomości obywatelskiej. – Zdarza się też, że mieszkańcy nieufnie podchodzą do tego, co robimy, doszukują się jakichś konszachtów z władzami miasta, nie dają wiary, że chcemy ich reprezentować, działać na ich korzyść – mówi.

Mamy przyznają, że współpraca z urzędami, formalności, które trzeba spełnić przy różnych inicjatywach, dokumenty i przepisy, przez które nieraz muszą przebrnąć, by coś wywalczyć, potrafią być uciążliwe i zniechęcające. – Trzeba dużo determinacji i cierpliwości. Słomiany zapał to wróg, który może zniszczyć nawet najbardziej ciekawe i pożyteczne pomysły – podkreśla Dominika.

Na razie jednak podgórskim kobietom nie brakuje determinacji. Chociaż projekt formalnie dobiegł końca, one nadal działają. Zaprzyjaźniły się, przy realizowanych do tej pory akcjach nabrały wiary w sens tego, co robią, zdobyły doświadczenie i chcą iść dalej. W każdy trzeci czwartek miesiąca spotykają się w Domu Kultury Podgórze i chętnie zapraszają na te spotkania wszystkie mamy z Krakowa i nie tylko, a także sympatyków i sympatyczki macierzyństwa, rodzicielstwa i osoby pozytywnie nastawione do działań obywatelskich.

– Jesteśmy na etapie formalizacji naszej grupy tak, by łatwiej było kontynuować i nawiązywać współpracę z mamami z innych miast. Udział kobiet w życiu publicznym w Polsce jest ciągle mniejszy niż mężczyzn, a szkoda, bo kobiety, a szczególnie mamy, mogą wnieść do społeczeństwa nieoceniony wkład i specyficzny punkt widzenia – przekonuje Marta Żłobińska, tłumacząc, że umiejętności potrzebne do matkowania mogą się przysłużyć całemu społeczeństwu. Katarzyna Kostek dodaje jednak, że stereotypy i nadmiar domowych obowiązków często stają się przeszkodą w zaangażowaniu się społecznie. Portal ObywatelMama.pl ma te bariery pokonywać i docierać również do kobiet z różnych miast i miasteczek, w których są mniejsze szanse na integrację społeczną. – Liczymy, że nasz projekt będzie inspirującym wzorcem – podsumowuje. Na stronie internetowej znajdziemy także bazę inicjatyw z różnych zakątków Polski, które są przeznaczone dla kobiet lub których autorkami są właśnie mamy. Podane są tutaj także dane organizacji i grup, w których działają mamy z wielu województw, oraz opisy i relacje z organizowanych przez nie akcji i wydarzeń. O planowanych przedsięwzięciach obywatelskich można się dowiedzieć także z prowadzonego na portalu kalendarza. – Zapraszamy i zachęcamy do nawiązywania współpracy między miastami – nawet symbolicznej, np. polegającej na promowaniu swoich działań w internecie. W tym celu najlepiej kontaktować się przez nasz fan page na Facebooku lub przez nasz portal – mówi Marta Żłobińska.

Karolina Kelman

 ***

Jak zostać OMKą?

Ci, którzy chcą dołączyć do Grupy „Obywatel Mama”, mogą się kontaktować mailowo przez stronę: www.obywatelmama.pl lub też wziąć udział w czwartkowych spotkaniach w Domu Kultury w Krakowie przy ul. Sokolskiej 13.

Zainspiruj się!

Mamy w całej Polsce coraz odważniej i aktywniej realizują swoje pomysły w przestrzeni publicznej. Można też zaobserwować rosnącą liczbę projektów tworzonych z myślą o matkach. Na stronie www.obywatelmama.pl znajdziemy rozmaite inspiracje. We Wrocławiu np. funkcjonował projekt „Mama na studiach”, w ramach którego na Uniwersytecie Wrocławskim powstał kącik dla dzieci studiujących rodziców. „Letni szafing” zorganizowały mamy w Świdniku, w Opolu zawiązała się grupa kobiet prowadzących własną działalność gospodarczą „Opolskie Biznesmamy”, a w Poznaniu realizowano projekt „Mam dziecko – pracuję”, promujący ideę godzenia życia rodzinnego z zawodowym. „Mamy I kwartału 2013”, „Marzenia MaM”, „Karmienie piersią nie jest obsceniczne” – to tylko kilka przykładów działań, w ramach których kobiety chcą poruszać ważne dla nich kwestie.