Niskie poczucie własnej wartości. Jak skutecznie nad nim pracować?

Niskie poczucie własnej wartości to problem, który dotyczy wielu z nas. Wypracowanie wysokiego poczucia własnej wartości nie jest jednak niemożliwe. Jak to zrobić? Zastanawiamy się nad tym wspólnie ze specjalistką, Aleksandrą Jarugą, pracującą jako psycholog online.

 

Niskie poczucie własnej wartości – co to jest?

Niskie poczucie własnej wartości to w gruncie rzeczy nasze spojrzenie na nas samych. To, jak wartościowi się czujemy, jak widzimy siebie na tle innych osób, czy wierzymy w swoje możliwości lub czy uważamy, że zasługujemy na to samo, co inni. Oczywiście niskie poczucie własnej wartości można zdefiniować jeszcze na wiele innych sposobów, ponieważ u każdego może objawiać się inaczej.

 

W jakich obszarach naszego życia niskie poczucie własnej wartości jest najbardziej widoczne? Zwykle zależy to od tego, jak wiele posiadamy negatywnych przekonań na swój temat. Jeśli jest ich dużo, niska samoocena rozlewa się na wiele obszarów naszego życia, także na pracę i życie towarzyskie. Jest to znak, że trzeba nad sobą popracować. A możemy to zrobić na kilka sposobów – między innymi poprzez edukację, np. z pomocą książek czy podcastów.

 

Skąd bierze się niska samoocena?

Psycholog Aleksandra Jaruga, pracująca na co dzień głównie jako psycholog online zwraca uwagę na dwa główne źródła niskiej samooceny:

 

– Samoocena tworzy się w oparciu o dwa źródła. Pierwsze z nich, czyli wewnętrzne, to opinia o sobie ukształtowana na podstawie naszych własnych doświadczeń: tego czy, odnosimy sukcesy, porażki, jak sobie z nimi radzimy. Drugie źródło – czyli zewnętrzne – to opinia o nas samych, utworzona na bazie opinii i ocen uzyskanych od innych. Najczęściej źródłem zewnętrznym niskiej samooceny jest zbyt surowe wychowanie. Już jako mało dzieci słyszymy jak mówią o nas nasi najbliżsi i to oni są głównym kreatorem tego jak na siebie patrzymy. Jeśli dziecko nieustannie jest krytykowane przez swoich rodziców i nigdy nie może ich zadowolić przez zbyt wysokie wymagania względem niego, to tak naprawdę nie będzie w stanie myśleć o sobie jako o skutecznym, wystarczająco dobrym człowieku w przyszłości – tłumaczy ekspertka.

 

Specjalistka zwraca też uwagę, iż w obecnych czasach kolejnym źródłem zewnętrznym niskiej samooceny są media. Przekazy reklamowe bezustannie przekonują nas, że jesteśmy niepełnowartościowi bez kolejnego nowego produktu. Mniej lub bardziej znane hasła marketingowe mają przyciągnąć naszą uwagę, by następnie spowodować poprawę samopoczucia po zakupie produktu. Podobnie działają social media – kiedy przeglądamy idealne zdjęcia ludzi, którzy wiodą perfekcyjne życie, zaczynamy wpadać w kompleksy. Czy tego chcemy, czy nie, porównujemy te obrazki z naszą rzeczywistością, co u sporej liczby odbiorców natychmiastowo powoduje spadek nastroju. W długofalowym oddziaływaniu może powodować spadek poczucia własnej wartości. Jaruga podkreśla, że czynników wpływających na nas jest ogrom, dlatego warto zatrzymać się i sprawdzić, co konkretnie na nas wpływa i kształtuje naszą samoocenę.

 

 

Niskie poczucie własnej wartości objawy

Niskie poczucie wartości może objawiać się na wiele sposobów. Do typowych objawów niskiego poczucia własnej wartości mogą należeć jednak:

 

– stres podczas rozmów w większej grupie osób;
– poczucie nieporadności, nieudacznictwa, niekompetencji;
– bezkrytyczna wiara w nieprzychylne opinie innych na swój temat;
– nie przyjmowanie komplementów;
– brak wiary w swoją sprawczość;
– brak decyzyjności;
– dostrzeganie w sobie głównie negatywnych cech charakteru i wiara w to, że to one przeważają;
– obwinianie siebie;
– umniejszanie swoim sukcesom;
– obawa lub zupełna niemożność wyrażenia swojego zdania z obawy przed odrzuceniem.

 

Te i wiele innych zachowań mogą charakteryzować niskie poczucie własnej wartości, które – pielęgnowane latami, może prowadzić do wielu zaburzeń i chorób, jak np. depresja, dlatego w razie nasilonych objawów, powinniśmy szybko zasięgnąć porady specjalisty – jak np. psycholog online.

 

Na czym powinniśmy opierać poczucie własnej wartości?

Poczucie własnej wartości powinno opierać się na stabilnych fundamentach, które nie ulegną zmianie pod wpływem opinii drugiej osoby – nawet takiej, na której bardzo nam zależy. Co może więc stanowić taki fundament? Według Aleksandry Jarugi, przede wszystkim jest to
rozwinięta samoświadomość w odniesieniu do świata.

 

– Mówiąc o samoświadomości mam tutaj na myśli rozumienie siebie, świadomość swoich możliwości, zasobów i poczuciu tożsamości. Kształtuje się ono w toku naszego rozwoju i mamy realny wpływ na to czy będziemy korzystać z gotowych łatek przypinanych nam przez
różne osoby w naszym życiu, czy zdecydujemy się na poznanie siebie i sami podejmiemy decyzję o tym jacy jesteśmy. Jest to dużo trudniejsza droga, wymaga sporej ilości pracy nad sobą, możliwości dźwigania rozczarowań i porażek ale jednocześnie skłaniająca do ciągłej
refleksji i pracy nad sobą – wyjaśnia psycholog online.

 

 

Jak podnieść poczucie własnej wartości?

 

Wszyscy bardzo chcielibyśmy w krótkim czasie móc zbudować silną osobowość z wysoką samooceną. Niestety podobnie jak przy ćwiczeniach fizycznych, nic nie dzieje się natychmiast. I choć w obecnych czasach możemy znaleźć multum poradników o tym jak w 10 krokach natychmiast poprawić swoją samoocenę – niestety, w większości przypadków to nie działa.

 

– Nagłe, szybkie proste ćwiczenia nie zmieniają naszego poczucia własnej wartości. Jest to obszar, który wymaga dużej pracy nad sobą. Na sam początek zachęcam zawsze moich pacjentów aby przyjrzeli się przekonaniom na swój temat. Jak one brzmią, jaką treść niosą, od kogo pochodzą i jak się z nimi czują. Pracując nad przekonaniami dopiero zaczynamy odkrywać siebie, sprawdzać ile w tych przekonaniach jest prawdy i naszego głosu, a ile zranień i czyichś opinii na nasz temat. Zaopiekowanie się tymi zranionymi częściami nas samych wymaga sporo odwagi i pracy. Dopiero po transformacji przekonań możemy budować stabilne wewnętrzne poczucie własnej wartości. Niestety nie ma tutaj absolutnie żadnej drogi na skróty ani magicznego ćwiczenia, które nagle odmieni naszą rzeczywistość – wyjaśnia terapeutka.

 

Jak podsumowuje Aleksandra Jaruga – najskuteczniejszą formą pracy nad sobą, swoją pewnością siebie czy poczuciem wartości jest terapia, na której terapeuta poprowadzi nas za rękę i wskaże obszary, które będę wymagały zmian, przemyśleń i pracy. W razie braku możliwości regularnego wychodzenia z domu – np. zbyt małej ilości czasu, świetną opcją może okazać się psycholog online. Terapia online nie różni się praktycznie niczym od klasycznych spotkań z terapeutą w gabinecie – poza tym, że kontaktujemy się z nim online.