Thursday, February 6, 2025
Home / POLECAMY  / Niesprawiedliwe ubóstwo i niezasłużone bogactwo. Skąd tyle nierówności na świecie?

Niesprawiedliwe ubóstwo i niezasłużone bogactwo. Skąd tyle nierówności na świecie?

Czy wiesz, że 40% ludzkości żyje poniżej granicy ubóstwa?

Manila, slumsy

Skąd się biorą nierówności społeczne? Na zdjęciu Manila, Filipiny Fot. Adobe Stock

Bogaci bogacą się coraz szybciej, a biednych nie ubywa. 40% ludzkości żyje poniżej granicy ubóstwa, którą oszacowano na 6,85 dolara dziennie. Z tego większość stanowią kobiety. Szokujące? Czytaj dalej

Niesprawiedliwe ubóstwo i niezasłużone bogactwo

Coroczny raport na temat nierówności ekonomicznych opublikowała dziś (20 stycznia 2025) organizacja Oxfam. Termin zbiega się jak zawsze ze Światowym Forum Ekonomicznym w Davos.
Raport ten analizuje, w jaki sposób większość majątku miliarderów pochodzi z dziedziczenia, kumoterstwa lub monopoli, podkreślając niesprawiedliwość systemu gospodarczego, który sprzyja koncentracji bogactwa.

Wskazuje też na dziedzictwo kolonializmu, jako źródło powstania globalnych nierówności. Oxfam wzywa do globalnych reform mających na celu zmniejszenie nierówności i promowanie sprawiedliwości ekonomiczne oraz zapewnienie bardziej sprawiedliwego podziału zasobów.

Raport zatytułowany „Takers Not Makers: The unjust poverty and unearned wealth from colonialism” („Biorcy, nie twórcy: Niesprawiedliwe ubóstwo i niezasłużone bogactwo wynikające z kolonializmu”) dostępny jest w języku angielskim i arabskim na stronach organizacji Takers Not Makers: The unjust poverty and unearned wealth of colonialism | Oxfam International [https://www.oxfam.org/en/takers-not-makers-unjust-poverty-and-unearned-wealth-colonialism]

Kluczowe informacje i wnioski zawarte w raporcie

Raport Oxfam przedstawia alarmujące dane na temat rosnących nierówności ekonomicznych na świecie.

Szybki wzrost majątków miliarderów:

W 2024 roku majątek światowych miliarderów zwiększył się o 2 biliony dolarów, co stanowi trzykrotnie szybszy wzrost niż w poprzednim roku.

Wzrost liczby miliarderów:

Liczba miliarderów wzrosła z 2 565 do 2 769, a ich łączny majątek osiągnął 15,3 biliona dolarów.

Stagnacja poziomu ubóstwa:

Od 1990 roku liczba osób żyjących poniżej granicy ubóstwa nie uległa znaczącej zmianie, z ponad 3,5 miliarda ludzi żyjących za mniej niż 6,85 dolara dziennie.

Źródła bogactwa:

Około 60% majątków miliarderów pochodzi ze spadków, monopoli lub powiązań kumoterskich, co podważa mit o „samodzielnym” dochodzeniu do fortuny.

Prognozy dotyczące bilionerów:

Oxfam przewiduje, że w ciągu najbliższej dekady pojawi się co najmniej pięciu bilionerów, co jest wynikiem obecnych trendów koncentracji bogactwa.

Wezwanie do działania:

Organizacja apeluje o wprowadzenie wyższych podatków dla najbogatszych, likwidację rajów podatkowych oraz rozbicie monopoli w celu przeciwdziałania pogłębiającym się nierównościom.

Ile ludzi żyje poniżej granicy ubóstwa?

Z raportu wynika, że ponad 40% światowej populacji (ok. 3,5 milarda ludzi) żyje poniżej granicy ubóstwa, czyli za mniej niż 6,85 dolara dziennie. To tyle samo osób, ile żyło w ubóstwie w 1990 roku, co wskazuje na stagnację w eliminowaniu tego problemu.

Wśród tych najuboższych przeważają kobiety. Według raportu na każde 100 mężczyzn żyjących w ubóstwie przypada 122 kobiety. Wynika to między innymi z wykonywania przez kobiety niskopłatnej lub niepłatnej pracy, np. w opiece nad dziećmi czy w rolnictwie.

Te nierówności nasiliła pandemia COVID-19 oraz kryzys ekonomiczny, powodując większy odpływ z rynku pracy kobiet, niż mężczyzn.

Dlaczego bogaci się bogacą?

Istotnym trendem, na który wskazuje raport, jest koncentracja bogactwa w rękach nielicznej grupy osób. Powody zadają kłam przekonaniu, że wszyscy mają równe szanse stać się zamożni. Czasy kariery „od pucybuta do milionera” wg raportu minęły, a gromadzenie się majątków w rękach wybrańców wynika dziś głównie z dziedziczenia. Raport wskazuje, że znacząca część fortun pochodzi z dziedziczenia, bez opodatkowania.
Na koncentrację bogactwa wpływają też monopole i dominacja korporacyjna. Wielkie korporacje, zwłaszcza w branżach technologicznej i luksusowej, osiągają nadzwyczajne zyski. Przykłady obejmują platformy cyfrowe i sektory energetyczne, gdzie zyski koncentrują się w rękach kilku firm.
Kolejną przyczyną są raje podatkowe i unikanie opodatkowania. Najbogatsi wykorzystują systemy prawne, aby unikać opodatkowania, przenosząc majątki do rajów podatkowych. Szacuje się, że ponad 26 bilionów dolarów majątku znajduje się poza krajami ich właścicieli, co ogranicza dochody państw na inwestycje społeczne.
Inne przyczyn to: Polityka sprzyjająca obniżaniu podatków dla bogatych oraz technologia i automatyzacja, która daje przewagę firmom o dużych zasobach kapitałowych, co zwiększa różnice majątkowe.

Kto jest najbogatszy na świecie

Raport Oxfam nie koncentruje się na indywidualnych nazwiskach, a na globalnych trendach związanych z nierównościami majątkowymi. Nie wymienia więc konkretnych nazwisk najbogatszych osób na świecie. Jednakże, w publikacjach towarzyszących raportowi często wspomina się najbogatsze osoby świata w kontekście ich majątków. Najczęściej są to:
1. Elon Musk (CEO Tesli i SpaceX)
2. Jeff Bezos (założyciel Amazona)
3. Mark Zuckerberg (założyciel Facebooka, obecnie Meta Platforms).
4. Bernard Arnault (prezes LVMH, lider w branży luksusowej).
5. Bill Gates (współzałożyciel Microsoftu)
6. Warren Buffett (inwestor i prezes Berkshire Hathaway)
7. Larry Ellison (współzałożyciel Oracle)

Dziedzictwo kolonializmu

Raport w tytule odnosi się do kolonializmu jako jednego z historycznych źródeł nierówności ekonomicznych. Podkreśla, że kolonializm przyczynił się do masowego transferu bogactwa i zasobów z krajów globalnego Południa do globalnej Północy.

Historyczne eksploatowanie kolonii stworzyło trwałe struktury nierówności, które nadal wpływają na podział bogactwa i zasobów na świecie. Bogactwo wielu współczesnych elit gospodarczych ma swoje korzenie w okresie kolonialnym, kiedy to kraje rozwinięte korzystały z darmowej pracy, niewolnictwa i rabunkowej eksploatacji surowców.

Oxfam zauważa, że międzynarodowe korporacje i systemy podatkowe kontynuują niektóre mechanizmy wyzysku wywodzące się z kolonializmu, np. poprzez raje podatkowe lub wymuszanie niesprawiedliwych warunków handlowych.

Raport wzywa kraje globalnej Północy do podjęcia działań naprawczych, takich jak: zwrot bogactw i zasobów historycznie wyeksploatowanych z krajów Południa. Wprowadzenie sprawiedliwego systemu podatkowego oraz opodatkowanie firm i miliarderów, których majątki są związane z eksploatacją krajów globalnego Południa.

Oxfam – organizacja, której nie lubią bogaci

Oxfam to międzynarodowa organizacja pozarządowa, która działa na rzecz walki z ubóstwem, nierównościami społecznymi i głodem. Powstała w 1942 roku w Wielkiej Brytanii, pierwotnie jako Oxford Committee for Famine Relief, by przeciwdziałać skutkom klęsk głodu podczas II wojny światowej.
Obecnie Oxfam działa w ponad 90 krajach, współpracując z lokalnymi społecznościami, rządami i organizacjami, aby rozwijać zrównoważone programy wsparcia. Jej działania koncentrują się na takich obszarach jak:
• Redukcja nierówności ekonomicznych poprzez badania i kampanie na rzecz sprawiedliwego opodatkowania.
• Pomoc humanitarna w sytuacjach kryzysowych, takich jak wojny, klęski żywiołowe czy epidemie.
• Promowanie praw kobiet i dziewcząt, w tym równości płciowej i dostępu do edukacji.
• Zrównoważony rozwój poprzez wspieranie projektów lokalnych w dziedzinie rolnictwa, wody i ochrony środowiska.

Organizacja znana jest z corocznych raportów na temat nierówności ekonomicznych, które są publikowane z okazji Światowego Forum Ekonomicznego w Davos. Organizacja odgrywa kluczową rolę w podnoszeniu świadomości społecznej o globalnych problemach i nawołuje do konkretnych reform systemowych.

Dziennikarka i redaktor naczelna „Miasto Kobiet”, które wymyśliła i wprowadziła na rynek w 2004 rok. „Miasto Kobiet” to jej miłość, duma i pasja. Prezeska Fundacji Miasto Kobiet, która wspiera kobiety w odkrywaniu ich potencjału oraz założycielka Klubu Miasta Kobiet – cyklu spotkań dla kobiet z inspirującymi gośćmi.

Oceń artykuł
BRAK KOMENTARZY

SKOMENTUJ, NIE HEJTUJ