fot. Pixabay
Lato to czas wypoczynku, słońca i długich dni na świeżym powietrzu. Jednak nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV może powodować poważne konsekwencje – nie tylko dla skóry, ale także włosów i całego organizmu. Przebarwienia, melasma, fotostarzenie czy ryzyko nowotworów skóry to tylko niektóre z problemów, które mogą pojawić się w wyniku nieodpowiedniej ochrony przed słońcem. Sprawdź, jakie są najczęstsze skutki zbyt intensywnego opalania oraz jak skutecznie im zapobiegać
Jakie mogą być konsekwencje nadmiernej ekspozycji na słońce?
Oparzenia słoneczne i podrażnienia skóry
Oparzenia słoneczne (poparzenia UVB) to najczęstsza konsekwencja braku ochrony – objawiają się zaczerwienieniem, pieczeniem, pęcherzami i łuszczeniem naskórka, a w cięższych przypadkach mogą pojawić się nudności, gorączka, ból głowy czy wymioty. Najbardziej narażone są osoby o jasnej karnacji i te przebywające długo na plaży, szczególnie w godzinach 10–14, gdy promieniowanie UV jest najsilniejsze.
Fotostarzenie
Promienie UVA penetrują głębokie warstwy skóry, uszkadzając kolagen, elastynę i barierę ochronną. Efektem jest utrata jędrności, szorstkość, przesuszenie, nasilone zmarszczki i bruzdy. To tzw. photoaging – odpowiada za ok. 80% widocznych oznak starzenia się skóry.
Przebarwienia słoneczne i melasma
Przebarwienia posłoneczne to nieregularne, brązowe plamy na twarzy (czoło, policzki, broda), szyi i dekolcie wynikające z nadmiernej produkcji melaniny, wywołanej promieniowaniem UVA i UVB. Często występują u osób z zaburzeniami hormonalnymi. Natomiast melasma (ostuda) to symetryczne, ciemnobrunatne plamy na twarzy (czole, policzkach, nad górną wargą), szyi, ramionach, będące wynikiem intensywnej ekspozycji UV, zaburzeń hormonalnych (ciąża, antykoncepcja, menopauza), i leków fotouczulających. Grupa największego ryzyka to kobiety 20–50 lat, szczególnie te o ciemniejszym odcieniu skóry i z predyspozycjami genetycznymi.
Czytaj też:
Domowe sposoby na przebarwienia
Fotodermatozy, uczulenia i reakcje fotoalergiczne
Promieniowanie UV może wywołać tzw. fotodermatozy – alergie na słońce, powodujące pęcherze, zaczerwienienia i świąd, szczególnie po kontakcie z substancjami fototoksycznymi (np. tetracykliny, perfumy z cytrusami).
Zaostrzenie trądziku i trądziku różowatego
U pacjentów z trądzikiem opalanie czasowo zmniejsza objawy, ale w długiej perspektywie powoduje wzrost ilości sebum, zaskórników i stanów zapalnych. U osób z trądzikiem różowatym UVA w ponad 80% przypadków nasila rumień.
To też cię zaciekawi:
Domowe sposoby na trądzik
Uszkodzenia włosów i skóry głowy
Długotrwałe nasłonecznienie może wysuszać włosy, osłabiać ich strukturę i powodować łamliwość oraz utratę połysku. Skóra głowy staje się podatna na łupież i podrażnienia UV.
Problemy ogólnoustrojowe: oczy, układ odpornościowy, nowotwory
Promieniowanie UVA/UVB może szkodliwie działać na oczy (zapalenie spojówek, zaćma, uszkodzenie siatkówki) . Powoduje immunosupresję (hamowanie odpowiedzi immunologicznej organizmu), redukcję witaminy C i stres oksydacyjny (w organizmie pojawia się więcej wolnych rodników niż antyoksydantów). Długotrwałe działanie zwiększa ryzyko nowotworów skóry (czerniak, rak podstawnokomórkowy skóry). Istnieje także ryzyko udaru słonecznego.
Jak zmniejszyć ryzyko i uniknąć problemów?
Stosuj ochronę przeciwsłoneczną ‒ unikaj słońca w godzinach 10–14. Stosuj akcesoria ochronne ‒ noś kapelusz z szerokim rondem, okulary UV 400, odzież z filtrami UV. Używaj szerokospektralnych filtrów SPF 30–50+. Nakładaj je 20–30 min przed wyjściem i ponawiaj aplikację co 2 h, zwłaszcza po kąpieli. Dla skóry wrażliwej lub skłonnej do przebarwień wybieraj kosmetyki ochronne z filtrami mineralnymi (tlenek cynku, dwutlenek tytanu).
Pamiętaj o nawodnieniu i i regeneracji skóry ‒ pij wodę, stosuj letnie kremy z aloesem, pantenolem, antyoksydantami, kwasem hialuronowym. Używaj tylko łagodnych peelingów enzymatycznych i masek regenerujących (awokado, miód).
Unikaj substancji fotouczulających ‒ leków (tetracykliny, sulfonamidy), kosmetyków z cytrusami i nagietkiem. U osób z melasmą eliminacja tych składników może być kluczowa.
Co miesiąc sprawdzaj znamiona – kształt, kolor, wielkość. Jeśli masz jasną skórę, dużą liczbę znamion lub historię czerniaka w rodzinie, odwiedzaj dermatologa nie rzadziej niż co 2 lata.
Podsumowanie
Nadmierna ekspozycja na słońce latem może powodować oparzenia, fotostarzenie, przebarwienia, melasmę, uczulenia, pogłębienie trądziku, uszkodzenia włosów, problemy z oczami, układem odpornościowym i zwiększać ryzyko nowotworów. Najbardziej narażone są osoby o jasnej karnacji, kobiety w wieku rozrodczym (istotne przy melasmie), osoby przyjmujące leki fotouczulające oraz pracujące na zewnątrz.
Aby cieszyć się słońcem, ale chronić zdrowie skóry i całego organizmu, stosuj regularnie wysoką ochronę UV, unikaj bezpośredniego słońca w środku dnia, dbaj o nawodnienie i regenerację skóry, a problemy dermatologiczne niezwłocznie konsultuj. W ten sposób minimalizujesz ryzyko poważnych problemów.
