Mitomania – patologiczne kłamstwa, w które uwierzysz

Poniekąd każdy kłamie, a kłamstwo kłamstwu nierówne. Możemy oszukiwać na różne sposoby w banalnych, mało istotnych sprawach lub na ogromną skalę. Krzysztof Stanowski nakręcił i opublikował film na YouTube, który już zdobył ponad 6 milionów wyświetleń. „BOLLYWOODZKIE ZERO: NATALIA JANOSZEK. THE END” ujawnia prawdę o karierze Natalii. Bielszczanka oszukała całą Polskę, wymyślając bajeczną historię swojego życia. Wykreowała świat, którego nikt wcześniej nie zweryfikował i w który wszyscy uwierzyli. Niektórzy uznali Stanowskiego za najlepszego dziennikarza roku. Kolejni twierdzą, że „pastwi się” na zagubionej i chorej dziewczynie. Jeszcze inni zastanawiają się: mitomania – co to? To w świecie patologicznego kłamcy jedno oszustwo pociąga drugie, trzecie, czwarte…

 

Czym jest mitomania? Definicja

Zanim przyjrzymy się definicji mitomanii, warto dowiedzieć się, dlaczego ludzie kłamią:

„Wedle badaczy z Uniwersytetu Auckland 39 proc. naszych kłamstw służy autoprezentacji, a więc wyolbrzymianiu zalet, stawianiu się w lepszym świetle niż w rzeczywistości. 36 proc. sytuacji rozmijania się z prawdą jest motywowane ochroną siebie przed negatywnymi konsekwencjami. Z innych ciekawych kategorii 7 proc. kłamstw jest w zasadzie niewytłumaczalne. To kłamstewka odruchowe”

— poznajemy powody kłamstw na YouTube i kanale „Człowiek Absurdalny”.

 

Słownik języka polskiego definiuje mitomanię jako:

„chorobliwą skłonność do opowiadania nieprawdziwych lub wyolbrzymionych historii na swój temat”.

Mitomania, znana również jako „pseudologia fantastica” to psychologiczne zaburzenie charakteryzujące się skłonnością do ciągłego i patologicznego kłamstwa. Osoby cierpiące na mitomanię tworzą fantastyczne historie, które często są wyolbrzymione lub zupełnie fałszywe. Choć kłamstwo jest powszechne, a ludzie czasami przesadzają lub zmyślają niektóre rzeczy, to w przypadku mitomanii kłamstwa są na tyle regularne i niekontrolowane, że mogą istotnie wpływać na codzienność oraz zaburzać normalne funkcjonowanie.

Mitomania znana jest również jako patologiczna kłamliwość, a osoby o skłonnościach do mitomanii nazywa się nierzadko właśnie patologicznymi kłamcami. Zespół Delbrucka, pseudologia, pseudologia fantastic? To pojęcia często stosowane  zamiennie z mitomanią.

 

Natalia Janoszek i obraz mitomanii

Natalia Janoszek – gwiazda Bollywood i Hollywood, aktorka, producentka filmowa, piosenkarka, modelka, celebrytka, zwyciężczyni konkursów piękności, autorka książki… jeszcze kilka miesięcy temu Natalia była gwiazdą na skalę światową. Często udzielała wywiadów, opowiadała o życiu w luksusie i o zawrotnej karierze, którą rozwinęła za granicami Polski. Ciężko było nie uwierzyć w osiągnięcia Bielszczanki, co potwierdzają zarówno podbeskidzkie media, jak i popularni dziennikarze. Janoszek na kłamstwie wykreowała świat, o którym marzy wiele kobiet.

 

 

Wszyscy z niedowierzaniem śledzili sprawę Janoszek–Stanowski. Dziennikarz z „Kanału Sportowego” obnażył „sukcesy” Natalii Janoszek w prawie 3-godzinnym reportażu. Już na początku Stanowski sugeruje (pada definicja i objawy zespołu Delbrücka), że bohaterka odcinka jest po prostu idealnym przykładem mitomanii i patologicznego kłamstwa. Chcesz dowiedzieć się więcej? Cały film dostępny jest na YouTube:

 

 

„Mitoman tworzy takie realistyczne historie na temat siebie i swojego otoczenia. Fantazyjnie ulepsza rzeczywistość. On jest w tym centrum zdarzeń. Przedstawia swój udział w superlatywach. Bywa bohaterem, najważniejszym gościem na przyjęciu. Taką główną postacią. Coś się mogło faktycznie zdarzyć, ale on niekoniecznie był tam główną postacią, ale jeśli cierpi na to zaburzenie, to prawdopodobnie tam się właśnie postawi w centrum tego wydarzenia i co więcej, będzie w to wierzył. Często patologiczny kłamca przesadnie podkreśla swoją rolę na różnych płaszczyznach życia no i pomija prawdę. Zazwyczaj celem tego jest prezentacja siebie jako najlepszego, niezastąpionego w danej dziedzinie”

— tłumaczy Sylwia Sitkowska Psycholog w filmie na YouTube „Mitomania czyli patologiczne kłamstwo – definicja, objawy, przyczyny i sposoby leczenia”.

 

 

Mitomania, czyli liczne objawy

Osoby z mitomanią najczęściej wierzą w swoje kłamstwa, w umyśle zacierając granice między fikcją a rzeczywistością. To zaburzenie może prowadzić do poważnych problemów w relacjach interpersonalnych, pracy, jak i innych sferach życia.

Poznaj kilka typowych objawów związanych z pseudologią fantastic:

• Ciągłe kłamstwa: osoby cierpiące na mitomanię często kłamią na temat różnych aspektów swojego życia. Mogą tworzyć nieprawdziwe historie, wyolbrzymiać wydarzenia lub zupełnie zmyślać sytuacje.
• Kłamstwa o ważnych wydarzeniach: kłamstwa mitomanów często dotyczą istotnych i emocjonalnych wydarzeń np. sukcesy zawodowe, choroby, wypadki, relacje.
• Bezgraniczna wyobraźnia: patologiczni kłamcy wyróżniają się rozbudowaną wyobraźnią, co może skłaniać do tworzenia fantastycznych opowieści.
• Przekonanie o prawdziwości kłamstw: mitomani przekonują siebie i innych, że ich kłamstwa są prawdziwe. Sami wierzą w wykreowane historie.
• Brak wewnętrznych oporów przed kłamstwem: w przeciwieństwie do ludzi zdrowych psychicznie, patologiczni kłamcy mogą nie odczuwać wewnętrznej dezaprobaty lub winy związanej z kłamstwem.
• Brak spójności w opowieściach: osoby z zaburzeniem mogą mieć trudności z zachowaniem spójności w swoich opowieściach, co nierzadko prowadzi do sprzeczności w relacjach z innymi ludźmi.
• Brak zrozumienia konsekwencji: osoby z mitomanią często nie zdają sobie sprawy z powagi i skutków swoich kłamstw dla siebie i najbliższego otoczenia.
• Zaburzenia interpersonalne: skłonność do kłamstw może negatywnie wpływać na budowanie zdrowych relacji, prowadząc do utraty zaufania ze strony bliskich osób.
• Manipulacyjne zachowania: mitomani wykorzystują swoje opowieści do manipulowania innymi ludźmi lub osiągania określonych celów.

 

Patologiczny kłamca z łatwością tworzy barwne historie. To osoba egocentryczna, obojętna na sugestie, która w konsekwencji swoich czynów okłamuje nie tylko innych, ale przede wszystkim siebie – zaczynając wierzyć w sztucznie wykreowany świat.

 

Może zainteresuje Cię:

Chorzy czy źli? Jak działa psychopata i jak się przed nim uchronić

 

 

Przyczyny mitomanii

Przyczyny mitomanii nie są w pełni zrozumiane. Naukowcy twierdzą, że patologiczne kłamstwo ma podłoże środowiskowe i neurologiczne. Nie ma jednej cechy odpowiedzialnej za uczciwość, ani też za tendencję do kłamstwa. Paul Ekman, znany psycholog, badacz emocji oraz ekspert w dziedzinie kłamstwa, przeprowadził wiele badań i stwierdził, że istnieją jednostki, które potrafią „naturalnie mijać się z prawdą”. Takie osoby:

• już w dzieciństwie są przekonane o swojej umiejętności bezproblemowego oszukiwania innych,
• nie boją się możliwości zdemaskowania kłamstw,
• mają zdolności do kombinowania oraz indywidualne podejście do życia.

Mitomani bardzo często rozwijają swoją mroczną cechę już w dzieciństwie, a z książki „Pathological Lying, Accusation, and Swindling” można dowiedzieć się, że patologiczni kłamcy często rodzą się w domach, gdzie: rządzą nałogi, domownik cierpi na chorobę psychiczną, na porządku dziennym jest przestępczość lub rozwiązły tryb życia.

Czym się różni okazjonalny (nienagminnie kłamiący) kłamca od patologicznego? Najistotniejszą różnicą jest energia, jaką człowiek wkłada w oszustwo, czyli nieadekwatny wysiłek w stosunku do rezultatu, jaki mitoman mógłby osiągnąć.

 

Zobacz też:

Wampir energetyczny – kim jest i jak go rozpoznać?

 

Nienormalne życie z patologicznym kłamcą

Łukasz Polikowski w filmie na YouTube „Jak działa PATOLOGICZNY KŁAMCA? Mitomania i kłamstwo w związku”, porusza temat  związku z patologicznym kłamcą:

„Nie odkryję zapewne Ameryki, przytaczając najważniejsze argumenty, dlaczego kłamstwo jest szkodliwe dla bliskich relacji, a w szczególności dla relacji miłosnych. Po pierwsze podkopuje ono zaufanie, które powinno być jednak tym fundamentem więzi, jakie może połączyć dwoje kochających się ludzi. Po drugie uniemożliwia ono zbudowanie takiej prawdziwej intymności, która znów wymaga tego, aby odsłonić przed drugim człowiekiem to takie swoje prawdziwe ja. Po trzecie kłamstwo jest bardzo często narzędziem manipulacji, a wiele badań dowodzi, że kiedy manipulujemy drugim człowiekiem, to u tego manipulatora rozwija się taka emocja (stopniowo), ale pogardy do tego człowieka. No, a pogarda jest zaprzeczeniem tego uczucia prawdziwej miłości”.

 

 

Życie z osobą cierpiącą na patologiczne kłamstwo może być pełne trudności i wyzwań zarówno dla samej osoby z zaburzeniem, jak i bliskich. Ciągłe oszustwa, które są charakterystyczne dla mitomanii,  z czasem drastycznie podkopują zaufanie. Wyzwaniem jest również brak zrozumienia, które wyłania się z trudności w odróżnieniu prawdy od fałszu. Osoby cierpiące na mitomanię tworzą często skomplikowane historie, które mogą sprawiać, że bliscy tracą orientację w rzeczywistości. To z kolei rodzi frustrację i liczne pytania: dlaczego osoba kłamie i jakie są jej motywy?

Kolejną trudnością jest także brak zrozumienia konsekwencji kłamstw ze strony osoby cierpiącej na mitomanię. Skłonność do kłamstwa może wynikać z braku świadomości negatywnych skutków dla relacji. To z kolei powoduje dezorientację u bliskich, bo starają się zrozumieć, dlaczego osoba kontynuuje negatywne zachowanie, mimo widocznych problemów. Kłamstwa zawsze mają negatywny wpływ na relacje międzyludzkie oraz na emocje. W kontaktach towarzyskich i rodzinnych wywołują napięcia, a niekiedy nawet izolację społeczną.

 

Przeczytaj koniecznie: 

Gaslighting – czym jest i jak się przed nim bronić?

 

Czy mitomanię można wyleczyć?

Mitomanię można leczyć, a skuteczność terapii jest zróżnicowana i zależna od indywidualnych okoliczności oraz zaawansowania zaburzenia. W leczeniu najważniejsze jest skierowanie mitomana do wykwalifikowanego specjalisty (psycholog kliniczny, psychiatra lub terapeuta), który może przeprowadzić dokładną ocenę i dostosować plan terapeutyczny do potrzeb danej osoby. Najczęściej stosowane metody leczenia mitomanii to:

• Terapia poznawczo-behawioralna (CBT).
• Terapia grupowa.
• Terapia poznawcza.
• Farmakoterapia.
• Terapia rodzinna.

Mitomania jest odrębnym i specyficznym zaburzeniem, a nie tylko objawem innych problemów psychicznych. Bliscy mogą pomóc osobie cierpiącej na mitomanię poprzez okazanie zrozumienia i empatii wobec  trudności, które napotkały całą rodzinę. Wspieranie osoby w poszukiwaniu profesjonalnej terapii oraz motywowanie do uczestnictwa  przyczynia się do poprawy stanu psychicznego pacjenta. Ważne jest utrzymanie otwartej komunikacji. Tak, aby osoba z zaburzeniem w każdej chwili mogła wyrazić swoje uczucia i obawy.

 

 

Mitomania bez celu?

Sylwia Sitkowska Psycholog wyjaśnia na swoim kanale:

„Mitomania przeciwnie do celowego kłamstwa, nie ma konkretnego celu. Mitomani tworzą taką fikcyjną opowieść, fikcyjną wizję siebie i swojego życia. Są w tym bardzo przekonujący, ale nie zdają sobie sprawy z tego, że mówią nieprawdę. Oni po prostu nie odróżniają prawdy od kłamstwa. Oni się utożsamiają z tym co mówią i wierzą w to! Mitoman może Cię przekonać, że miał fatalne dzieciństwo, że jego rodzice zginęli w wypadku samochodowym, kiedy oni żyją dwie ulice dalej i wierzy w to. Mitomania nie służy do osiągania korzyści”.

 

Naturalna dla ludzi zdolność do mówienia nieprawdy, może przybrać charakter patologiczny – utrudniając życie nie tylko mitomana, ale i jego bliskich. Nie sposób normalnie funkcjonować w świecie, w którym nie wiadomo, co rzeczywiście jest prawdą.