Migrena – jak leczyć? Przyczyny i objawy

Jeśli szukasz w Internecie odpowiedzi na pytanie, co to jest migrena, istnieje duże prawdopodobieństwo, że nigdy jej nie doświadczyłaś. I całe szczęście. Przez lata odbierana jako fanaberia i wymówka. Przyczynek do żartów i zgryźliwych komentarzy. Przypadłość histeryczek, artystów, szlachty i arystokracji, jak zwykło się kiedyś uważać. A w rzeczywistości? Zdecydowanie więcej niż zwykły ból głowy utrudniający codzienne funkcjonowanie. Na migrenę cierpi 10-12% światowej populacji, w Polsce, według danych organizatorów akcji Migren Wymaga Leczenia – około 8 milionów osób. To najczęstsza neurologiczna choroba mózgu. Przewlekła i nieuleczalna

 

– Choroba ta jest ze wszystkich najłatwiejsza do udania, gdyż nie posiada żadnych widocznych oznak, wymaga jedynie oświadczenia: Mam migrenę (…) Jest królową chorób, najpocieszniejszą, a zarazem najstraszliwszą bronią, jakiej żony używają przeciw mężom

– prześmiewczo komentował Balzak, przyklejając migrenie łatkę pseudochoroby. Tymczasem prawda jest inna:

– Migrena charakteryzuje się nawracającymi napadami silnego bólu głowy, któremu towarzyszą dodatkowe objawy takie, jak m.in. nudności, wymioty, nadwrażliwość na dźwięk i na światło. Pierwsze napady pojawiają się już w dzieciństwie lub wieku młodzieńczym. Migrena może być prowokowana przez czynniki środowiskowe, niektóre pokarmy i leki, a także zaburzenia rytmu biologicznego. Chociaż jest to choroba przewlekła, potrafimy jednak zminimalizować jej napady – aby jednak właściwie pomóc pacjentowi, istotna jest nie tylko szybka diagnoza, ale rozpoznanie postaci migreny

– mówi dr n. med. Magdalena Boczarska-Jedynak, neurolożka, lekarka medycyny bólu, prezeska Polskiego Towarzystwa Bólów Głowy.
 

Na bóle migrenowe cierpieli m.in. Zygmunt Freud, Van Gogh czy Chopin, choć według badań trzykrotnie częściej dotykają kobiety:

– Migrena to moje „czerwone światło”, kiedy ciało krzyczy „stop!”. Nauczyłam się z nią żyć, choć nie da się z nią zaprzyjaźnić. Ból, który towarzyszy mi od dzieciństwa, nauczył mnie pokory i szacunku do zdrowia

– mówi Paulina Sykut-Jeżyna, dziennikarka i prezenterka telewizyjna, która od lat zmaga się z migreną.

Nie sposób pomylić jej ze zwykłym bólem głowy, od razu wiadomo co to. Migrena to poważna choroba o podłożu genetycznym, przez niektórych nazywana nawet „cichym zabójcą”.

 

Może też cię zainteresuje:

Hortiterapia – magiczna moc roślin. Jak rośliny pozytywnie wpływają na zdrowie?

 

Migrena – objawy, gdzie boli głowa?

 

Migrena – objawy. Gdzie boli? Zwykły ból głowy często jest mylnie odbierany jako ból migrenowy, choć w rzeczywistości niewiele ma z nim wspólnego. Najczęściej głowa boli w okolicy ciemienia, czoła czy przy karku i potylicy. I właśnie po lokalizacji tego typu bólu łatwo wywnioskować, że nie jest to ból migrenowy.

Chorobę możemy podzielić na dwa najważniejsze typy, które będą wymagały innego podejścia terapeutycznego:
• Migrena epizodyczna, czyli taka w której napady bólu głowy, spełniającego kryteria migreny pojawiają się do 14 dni w miesiącu, przy co najmniej 3-miesięcznej obserwacji.
• Migrena przewlekła, w której ból głowy pojawia się co najmniej 15 dni w miesiącu, przy co najmniej 3-miesięcznej obserwacji, a dodatkowo co najmniej 8 dni są takimi, w których ból głowy występuje z innymi objawami i spełnione są kryteria rozpoznania migreny.
 

 

Pytanie zatem: jak i gdzie boli migrena? Ból występuje po jednej stronie głowy. Nasila się podczas aktywności fizycznej lub nawet zwykłych obowiązków dnia codziennego. Badacze nie do końca wiedzą, jakie są przyczyny występowania migren. Wiadomo jednak, że dolegliwości migrenowe nasilają się lub pojawiają się, gdy w grę wchodzi: stres, przemęczenie, alkohol, nieprawidłowa dieta czy intensywność niektórych zapachów. To tylko kilka czynników, które wymienia się, gdy toczą się rozmowy o tym, czym jest migrena. Gdzie boli glowa przy napadzie migrenowym? W okolicach czoła, skroni i oczodołu. Jest to silny, pulsujący lub tępy ból, nie do pomylenia z żadnym innym. Może trwać nawet 72 godziny, a przy tym często towarzyszą mu:

 

• • mdłości i nudności
  • światłowstręt
  • nadwrażliwość na dźwięki

 

Migrena z aurą – co to jest i jak leczyć?

Dr Katy Munro, lekarka specjalizująca się w bólach głowy i sama borykająca się z migrenami, w książce „Jak radzić sobie z migreną?” wskazuje na cztery fazy ataku migrenowego.  Rozpoznanie poszczególnych etapów migreny pozwala na szybką i adekwatną reakcję.

 

„Cztery fazy ataku migrenowego mogą zlewać się pacjentom w jedno, szczególnie jeśli do napadów dochodzi często i mamy wrażenie, że w zasadzie ból głowy to dla nas chleb powszedni. Tym niemniej warto przyjrzeć się każdej z nich, jedna po drugiej. Fazy te niczym kula śnieżna toczą się po zboczu – z początku mała, z czasem nabiera rozmiarów i siły, wraz z oblepiającymi ją płatkami śniegu”

 

Pierwsza faza to tzw. zwiastun, kolejna – aura, trzecia – ból głowy, a ostatnia to potocznie przez pacjentów nazywany tzw. kac migrenowy. Rozpoznanie ataku migrenowego w czasie drugiej fazy (aury) i przyjęcie leków może pomóc zatrzymać migrenę, nim ta się w pełni rozwinie.

 

 

Migrena z aurą – co to? Występuje u około 25% wszystkich chorujących. Aura to grupa objawów neurologicznych, które pojawiają się i utrzymują do godziny przed wystąpieniem migreny. Częstotliwość jej występowania (oraz pojawienie się / zanikanie) może zmieniać się wraz z wiekiem. Aura ma charakter tymczasowy, a zaburzenia z nią związane ustępują całkowicie do końca ataku migrenowego.

 

Migrena z aurą – objawy. U chorych aura najczęściej przybiera formę aury wzrokowej, tzn. nieprawidłowości w zakresie widzenia. Może też wywoływać zaburzenia sensoryczne, problemy z mową (np. przejściową afazję), zawroty głowy, tymczasowy paraliż mięśni. Z badania dotyczącego aury wzrokowej wynika, że pacjenci skarżą się głównie na:

 

• • widzenie zygzakowatych lub poszarpanych linii
  • błyski jasnego światła
  • zamglony, niewyraźny obraz
  • mroczki i czarne plamy

 

Inne symptomy migreny z aurą, występujące rzadko lub bardzo rzadko:

 

• • omamy wzrokowe i halucynacje
  • uczucie mrowienia lub drętwienie
  • czkawka
  • dreszcze
  • zwiększone oddawanie moczu
  • ból szyi
  • wahania nastroju i drażliwość
  • zmęczenie i senność
  • halucynacje słuchowe (ludzkie głosy, muzyka, powtarzające się dźwięki)
  • halucynacje zapachowe (spalenizna, dym, gaz, siarka, zepsute mięso, metal, melon, jaśmin, wanilia)

 

Czy migrena z aurą jest niebezpieczna? Lekarze podkreślają, że jej rozpoznanie jest niesłychanie ważne. Aura wywołuje bowiem nieregularne, szybkie uderzenia serca (tzw. migotanie przedsionków). U osób chorujących na migreny istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych oraz chorób naczyń mózgowych.

 

Migrena z aurą a udar. Migotanie przedsionków to stan, który zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu. On z kolei może zagrażać życiu. Dr Munro w swojej książce przestrzega, że kobiety, które stosują antykoncepcję hormonalną (zawierającą estrogeny), a pojawia się u nich aura, są prawdopodobnie bardziej narażone na udar mózgu.

 

Migrena z aurą – przyczyny. Jak pisze dr Munro, przyjęło się twierdzenie, że  „za aurę odpowiada rozszerzająca się depresja korowa (CSD), czyli rozchodząca się fala zmniejszonej aktywności bioelektrycznej kory mózgowej”. Badacze jeszcze nie ustalili, dlaczego to zjawisko powoduje szereg objawów charakterystycznych dla aury, ani dlaczego aura migrenowa nie występuje u wszystkich chorych.

 

Migrena oczna – objawy, co to?

Migrena oczna to dawna nazwa migreny siatkówkowej, znanej też jako migrena wzrokowa. Występuje jeszcze rzadziej niż migrena z aurą. Często stosowana jest też jako jej synonim (migreny z aurą), bo wykazują podobne symptomy, lecz różni je jeden zasadniczy szczegół.

 

Migrena oczna – objawy. Niepożądane zmiany w zakresie widzenia, które pojawiają się przy migrenie ocznej, to błyski lub iskrzące się światła, mroczki, czasem i tymczasowa ślepota. Wszystkie te zmiany występują tylko w jednym oku. Zmiany są odwracalne i trwają zwykle od 5 do 60 minut.

 

Migrena oczna – co pomaga? Leczenie przebiega podobnie jak przy standardowej migrenie. Ważne, by chory był pod stałą opieką i kontrolą lekarza. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu lekarz powinien stwierdzić, jakie czynniki nasilają bóle głowy, dobrać leki i metody leczenia. Nie bez znaczenia jest też profilaktyka migreny. Podczas ataku migreny ocznej należy jak najszybciej przyjąć przepisane leki, dobrze też położyć się w cichym i zacienionym miejscu, stosować chłodny okład na skroniach i czole. Niektórzy stosują też techniki relaksacyjne (lekki masaż lub ucisk w bolącym miejscu), połączony z regularnym, głębokim oddechem. Zdarza się, że pomocne bywa wypicie kawy.

 

Czy migrena oczna jest niebezpieczna? Na ogół uznawana jest za niegroźne schorzenie, choć znacznie wpływające na komfort życia i funkcjonowanie. Jej wystąpienie uniemożliwia wykonywanie wielu czynności, szczególnie tych wymagających skupienia i uwagi. Migrena oczna, z aurą niesie ze sobą podwyższone ryzyko udaru mózgu i arytmii serca. W czasie napadu migreny następuje względne zwężenie źrenic, co objawia się gorszym widzeniem. Przy zachowaniu niewystarczającej ostrożności może to prowadzić do niebezpiecznych sytuacji i wypadków.

 

Ile trwa migrena oczna? Epizod utraty pełnej jasności widzenia nie jest długotrwały, trwa do godziny.

 

Migrena szyjna – objawy i domowe sposoby

Migrena szyjna, czyli tak naprawdę szyjnopochodny ból głowy, jest często mylony z bólami migrenowymi. Na powstanie migreny szyjnej mają wpływ m.in: dyskopatia, złe nawyki ruchowe, urazy, bóle reumatologiczne, zbyt długa praca (bez przerw) w pozycji siedzącej, nieergonomiczna pozycja w pracy czy w domu, stres i pośpiech powodujące nadmierne napięcie ciała. A dodatkowo gwałtowna zmiana pozycji ciała lub utrzymywanie głowy oraz szyi w niewygodnej pozycji (np. podczas snu) sprzyja napadom bólu szyjnopochodnego.

 

Migrena szyjna – objawy. To tępy lub kłujący ból, zlokalizowany w tylnej części głowy lub karku, choć może promieniować do czoła, skroni, ramion czy barków. Może nasilać się podczas wykonywania pewnych ruchów. Zdarza się, że bólowi towarzyszą zawroty głowy (na skutek nagłego ruchu głową) i szumy uszne.

 

Migrena szyjna – domowe sposoby na ból. Maści rozgrzewające oraz środki rozluźniające mięśnie będą pomocne w takiej sytuacji. Wskazana jest również fizjoterapia i dobór ćwiczeń obciążających mięśnie i stawy szyjne. Jeśli zależy nam na jak najszybszym złagodzeniu dolegliwości można sięgnąć po farmakologię: niesteroidowe przeciwzapalne, kwas acetylosalicylowy lub paracetamol.

 

 

Migrena szyjna – ćwiczenia. Zaleca się przede wszystkim ćwiczenia, które usprawniają ruchowo. Takie, które mają na celu rozciągnąć i wzmocnić odcinek szyjny, kark i barki. Dobrze dodatkowo wprowadzić masaże i elementy muzyko-czy aromaterapii. Relaksacja przeciążonych i nadwyrężonych mięśni może przynieść znaczną ulgę i poprawę u chorego.

 

Migrena szyjna – ile trwa? Ból, którego doświadczamy, pojawia się okresowo, może trwać od kilku godzin do nawet kilku tygodni.

 

Migrena szyjna – jak leczyć? Jeśli ból jest ostry i nie ustępuje po kilku tygodniach leczenia przeciwbólowego, należy skonsultować się z neurochirurgiem, być może konieczna będzie operacja. Ważna jest również profilaktyka, która pomoże zmniejszyć ryzyko pojawienia się migreny szyjnej. Przede wszystkim musimy zadbać, by nie przebywać długo w pozycji siedzącej, utrzymywać prawidłową postawę ciała i unikać przeciążeń w odcinku szyjnym kręgosłupa. Ćwiczenia na wzmocnienie mięśni w tym obrębie również będą pomocne. Szczególną uwagę należy zwrócić na garbienie się czy spanie z głową na zbyt wysokiej poduszce.

 

Migrena w ciąży

Przyszłe mamy często w czasie ciąży muszą mierzyć się z bólami głowy. Na pojawienie się bólu głowy (zwykłego) czy też tego o charakterze migrenowym u przyszłych mam w 1. trymestrze mogą mieć wpływ głównie zmiany hormonalne (zwiększone ilości progesteronu i estrogenu) oraz zmiany ciśnienia tętniczego krwi. Natomiast migrena w 2 trymestrze ciąży oraz migrena w 3 trymestrze ciąży może być skutkiem stresu, braku snu, burzy hormonów, złej diety, niewystarczającego nawodnienia czy braku ruchu na świeżym powietrzu. W najczarniejszym scenariuszu ból głowy może informować o nadciśnieniu tętniczym czy zatruciu ciążowy.

 

Migrena w ciąży – objawy. Są zbliżone do tych na ogół występujących przy bólach migrenowych. Poza silnym bólem głowy mogą pojawić się: nudności i wymioty, światłowstręt oraz symptomy charakterystyczne dla aury migrenowej (zaburzenia widzenia, drżenie, drętwienie ciała, szumy uszne).

 

 

Ile trwa migrena w ciąży? Od 4 do 72 godzin, jednak pacjentki deklarują zazwyczaj, że stopień bólu jest lekki lub umiarkowany. Niektóre kobiety zauważają, że w czasie ciąży migreny przechodzą lżej. Mają one zdecydowanie łagodniejszy charakter – nie są tak częste i tak bolesne. Gdy atak migreny przemija, wiele chorych skarży się na drażliwość, zmęczenie, dyskomfort.

 

Migrena w ciąży – co brać? Przed przyjęciem jakichkolwiek leków przeciwbólowych wskazana jest konsultacja lekarska. Z leków „dostępnych” dla ciężarnych sprawdzi się jedynie paracetamol, ale to też należy uzgodnić z lekarzem. Pomocne bywają domowe sposoby na bóle głowy: zimne i ciepłe okłady, masaż głowy, skroni, szyi i karku, ciepła kąpiel.

 

Migrena w ciąży – jak sobie radzić? Podobnie jak w przypadku „zwykłej” migreny pomocny będzie odpoczynek w cichym, zaciemnionym i dobrze przewietrzonym pomieszczeniu, techniki relaksacyjne (w tym joga) oraz odpowiednie nawodnienie (np. napary z melisy czy rumianku).

 

Może też cię zainteresuje:

Zioła na grzybicę pochwy, na bolesną miesiączkę, na menopauzę – 3 przepisy na domowy napar z ziół dla kobiet

 

 

Migrena przed okresem – przyczyny

Migrena przed okresem lub w trakcie jego trwania, znana pod nazwą migrena miesiączkowa, to coś, z czym musi borykać się sporo kobiet. Zazwyczaj nie towarzyszy jej aura. Może wystąpić do dwóch dni przed okresem albo pojawić się podczas krwawienia i trwać do trzech dni od jego rozpoczęcia. By zdiagnozować migrenę menstruacyjną, ataki muszą powtórzyć się w 2-3 kolejnych cyklach.

 

Migrena przed okresem – przyczyny. Niektóre kobiety dostrzegają korelację między pojawieniem się bólów migrenowych a okresem. Jest to związane ze zmianami stężenia estrogenów we krwi w cyklu miesiączkowy. Na podobny związek zwracają uwagę panie w okresie menopauzy, gdy spada poziom estrogenów. Ból ma charakter napadowy, pulsacyjny, narastający, pojawia się w okolicach skroni. Silna migrena przed okresem może wiązać się też z PMS (zespołem napięcia przedmiesiączkowego). Pomocna w jego leczeniu będzie farmakologia oraz domowe sposoby leczenia, np. lekki masaż, ciepła kąpiel, olejek miętowy wcielany w skronie.

Jak wygląda leczenie migreny?

W zależności od rodzaju migreny lekarz ustala możliwości leczenia pacjenta – w każdym jednak przypadku celem terapii jest zmniejszenie częstotliwości i nasilenia bólu głowy, łagodzenie objawów, zmniejszenie niepełnosprawności związanej z bólem, a także zapobieganie progresji choroby. W leczeniu migreny epizodycznej stosuje się najczęściej środki przeciwbólowe (np. niesteroidowe leki przeciwbólowe przeciwzapalne oraz tryptany) – przy wyborze terapii lekarz powinien wziąć pod uwagę m.in. wiek pacjenta, choroby współistniejące oraz charakterystykę napadu migreny.
Leczenie profilaktyczne migreny w Polsce jest dostępne zarówno komercyjnie jak i w programie lekowym. O włączeniu leków profilaktycznych decyduje lekarz w porozumieniu z pacjentem. Preferencje pacjenta są bardzo ważne ponieważ, jak w każdej chorobie przewlekłej, powinien być przestrzegany zalecany schemat dawkowania leków. Pacjent musi więc zaakceptować zarówno drogę podania leku jak i częstotliwość kolejnych dawek. Dysponujemy lekami profilaktycznymi, które są przyjmowanie codziennie, co drugi dzień, raz w miesiącu a nawet co trzy miesiące. Każdy pacjent ma możliwość dogodnego dla siebie wyboru również w aspekcie sposobu podania leku np. doustnie lub w postaci iniekcji.
Jak natomiast wygląda bezpłatne leczenie migreny przewlekłej?

– Obecnie działa w Polsce program lekowy dla chorych na migrenę przewlekłą, w ramach którego stosuje się nowoczesne leczenie profilaktyczne. Pacjent może otrzymać toksynę botulinową, oczywiście w odpowiednich dawkach i przy zachowaniu stosownego odstępu czasu, a w razie jej nieskuteczności przeciwciała monoklonalne. Warto mówić więc o tym, że pacjenci mają dostęp do refundowanego, skutecznego leczenia migreny, które w znaczącym stopniu może wpłynąć na komfort ich życia”

– dodaje dr n. med. Magdalena Boczarska-Jedynak.

Monitorowanie migreny

Każdy pacjent chorujący na migrenę powinien prowadzić dzienniczek bólów głowy. Dzięki temu możliwe jest monitorowanie przebiegu choroby i efektów jej leczenia. Dzienniczki mogą być prowadzone w postaci papierowej (do pobrania np. na portalu www.migrena.pl), ale coraz częściej pacjenci korzystają z wersji elektronicznych (np. aplikacja mobilna Kompas Migreny). Wypełniony dzienniczek powinien być prezentowany lekarzowi na każdej wizycie. 

Dekalog Migrenika

Z okazji Europejskiego Dnia Migreny 2024 podczas konferencji prasowej zaprezentowano „Dekalog Migrenika – 10 zasad w walce o lepsze życie z chorobą”. Jest to zbiór istotnych wskazówek dla pacjentów, które pomogą im w codziennym funkcjonowaniu z migreną.  

 

______

Źródła:

Katy Munro, „Jak radzić sobie z migreną?”, wyd. MUZA, Warszawa 2023.

https://www.abcmigrena.pl/

https://www.emc-sa.pl/dla-pacjentow/blog

https://www.medicover.pl/