Kobiety w nauce, czyli 10 badaczek i naukowczyń o których istnieniu nie miałaś pojęcia

Kobiety miały utrudniony dostęp do nauki. Do studiowania zostały dopuszczone dopiero pod koniec XIX wieku, a na niektóre kierunki dopiero w XX wieku. Ich wysiłek był umniejszany, a odkrycia często przypisywane mężczyznom. Herstoria próbuje przywrócić im należne miejsce. Oto 10 badaczek i naukowczyń, o których mało kto słyszał.

 

To cię zaskoczy:

IQ jest przereklamowane! 8 typów inteligencji, o których prawdopodobnie nie miałaś pojęcia

 

1. Émilie du Châtelet – poliglotka i popularyzatorka Newtona

Émilie du Châtelet, przyjaciółka Woltera, znała kilka języków, brylowała w towarzystwie. Przetłumaczyła na francuski pracę Newtona i popularyzowała jego teorię grawitacji. Przypisuje się jej słowa: „Inteligencja nie ma płci”.  A tak scharakteryzował ją Wolter, kochanek i wieloletni przyjaciel:

Był to wielki człowiek, którego jedynym błędem jest to, że był kobietą

Uznawana jest za twórczynię zasady zachowania energii i wzoru na energię kinetyczną:
Ek=1/2 mv2 (dla ciała o masie m i prędkości światła w próżni v)

Może Cię zainteresuje:
Natalia Hatalska i Wiek paradoksów: Człowiek w sieci to nie avatar (wywiad)

2. Sophie Germain – nie miała wstępu na politechnikę

Sophie Germain rozwiązywała zadania kolegi, który studiował na politechnice, bo sama nie mogła studiować (nie dopuszczono ją do nich).
Należy ją przypomnieć ze względu na jej osiągnięcia w dziedzinach teorii sprężystości i teorii liczb. Szczególnie dużo wniosła do historii zmagań ze słynnym Wielkim Twierdzeniem Fernanda. W teorii liczb istnieje pojęcie liczby pierwszej Sophie Germain, czyli takiej liczby pierwszej p, dla której liczba 2p+1 także jest pierwsza.

 

3. Zofia Kowalewska – jej osiągnięcia przypisano mężczyźnie

Zofia Kowalewska, żeby studiować wzięła fikcyjny ślub z Wladimierem Kowalewskim.
Dowiodła twierdzenia o rozwiązalności równań różniczkowych cząstkowych. Jedno z tych twierdzeń Kowalewska musiała dzielić z mężczyzną, chociaż w chwili gdy powstało Couchy już dawno nie żył. W 1883 roku objęła katedrę matematyki na uniwersytecie w Sztokholmie. Z jakim oporem musiała się spotkać niech posłuży cytat z epoki:

Kobieta na stanowisku profesora to potworność niepotrzebna, obraźliwa i nie na miejscu. Jej zaproszenie do kraju, gdzie jest tylu matematyków o wiele lepszych od niej dowodzi, że została wybrana tylko z czystej szwedzkiej uprzejmości

 

Zobacz też:
Kobiety w sporcie. Równouprawnienie czy dyskryminacja?

4. Maria Kunitz (Kunicka) – wielbicielka Keplera

Maria Kunitz (Kunicka) miała uczyć się śpiewu, gry na fortepianie, ale mała Maria wolała przedmioty ścisłe. Przysłuchiwała się potajemnie lekcjom brata, a nauczyciel był pod takim wrażeniem jej zdolności, że zaproponował jej lekcje. Jednak ojciec wyraził sprzeciw, nie chciał by nauka namieszała jej w głowie. Kobiety w nauce? Nie, Maria miała wyjść za mąż i rodzić dzieci. Wsławiła się dziełem Urania propita upowszechniające odkryte przez Keplera prawa ruchu planet oraz poprawiające opracowane przez niego Tablice Rudolfińskie. Podała w swoim dziele uproszczone schematy obliczeniowe pozycji gwiazd.

5. Laura Bassi – młoda profesorka, czyli kobieta nauki

Laura Bassi otrzymała etat profesora wyższej uczelni na Uniwersytecie w Bolonii w wieku niecałych 22 lat. Była autorką prac z mechaniki i hydrodynamiki, zajmowała się także zjawiskiem elektryczności. Jednak zazdrośni koledzy nie dopuszczali jej do wykładów.

6. Maria Mitchell – odkryła kometę

Maria Mitchell była pierwszą amerykańską kobietą-astronomem. Odkryła kometę nazwaną później jej imieniem i obliczyła pozycje Wenus. W 1865 roku została pierwszym profesorem astronomii w Vassar Collegue i mianowana dyrektorem tamtejszego obserwatorium. Mimo niebywałych osiągnięć, jej pensja była niższa nawet od młodszych kolegów-profesorów bez wybitniejszych osiągnięć.

7. Elisabeth Blackwell –ambitna lekarka

Elisabeth Blackwell była  kolejną kobietą nauki, szczególnie interesowała ją medycyna, chciała studiować. Dostała się na studia na podstawie plebiscytu, na szczęście oddający głos mężczyźni uznali to za żart i Elizabeth mogła rozpocząć studia. Przez ten czas szykanowano ją, a po otrzymaniu dyplomu nie mogła znaleźć pracy. Co zrobiła? Założyła placówkę dla ubogich!

8. Jocelyn Bell Burner – okradziona z Nobla

 Jocelyn Bell Burner, astrofizyczka, była doktorantką Antony’ego Hewischa, za pomocą radioteleskopu skonstruowanego przez nią i kolegów zaobserwowała pulsary (obiekty astronomiczne wysyłające niewielkie impulsy promieniowania elektromagnetycznego). Jednak komitet pominął ją przy przyznaniu Nobla za to odkrycie. Przyznać należy, że przełomowe, ale  był  to rok 1974 i Jocelyn w ten sposób skomentowała tę decyzję:

Cóż, w tych czasach kobiety nie pracują. To mężczyźni odbierają nagrody, a kobiety zajmują się dziećmi.

 

 

Przykład Jocelyn Bell Burner dowodzi kolejny raz, że kobiety w nauce były niedoceniane.

9. Rosalind Franklin – niepoinformowana kobieta nauki

Gdyby nie badania  Rosalind Franklin nie było by odkrycia podwójnej helissy i DNA. Wykonane przez nią zdjęcie rentgenowskie ukazało spiralę soli sodowej i dało podstawę do opisu genomu ludzkiego i inżynierii genetycznej. Bez jej wiedzy i zgody udostępniono Cricowi i Watsonowi jej zdjęcia. Oni już po otrzymaniu nagrody przyznali, że bez jej zdjęć i opisów nie stworzyli by modelu.

10. Vera Rubin – niepokorna astronomka

Amerykańska astronomka Vera Rubin w latach 70-tych ubiegłego wieku zasłynęła rewolucyjną teorią o ciemnej materii. Dzisiaj już nie wzbudza to aż takich emocji, ale teoria Very Rubin trafiła na opór środowisk naukowych, do tej pory wszyscy przychylali się do teorii kwantowej, która zdominowała świat fizyki na kilkadziesiąt lat. Jak udało jej się przekonać męskie środowisko do słuszności swojej teorii? W 1965 roku została pierwszą kobietą, którą dopuszczono do prowadzenia obserwacji w obserwatorium Palomar w Kalifornii– w tym czasie znajdowało się tam jedne z najpotężniejszych teleskopów na świecie, a pracowali w nim wyłącznie mężczyźni.
Vera obserwowała prędkość rotacji gwiazd w pobliskich galaktykach i zauważyła, że gwiazdy znajdujące się dalej od środka masy danej galaktyki nie krążą wolniej niż gwiazdy leżące w centrum. Co to oznacza? Że nie jest to zgodne z prawami fizyki. Więc w jaki sposób wyjaśnić powyższy fenomen? Uznała, że za to odpowiada ciemna materia, która nie wysyła światła i nie jest widoczna w żadnym typu promieniowaniu.

Kobiety nauki także dzisiaj spotykają się z trudnościami i stereotypami dotyczącymi płci,  można jednak sprzeciwić się modzie na głupotę i popularyzować naukę:

Agnieszka Szpak