Kiedy badać piersi i jako to robić?

Metod badania piersi jest wiele. Najprostsza metoda, w praktyce jednak często nastręczająca dużo trudności i wątpliwości: samobadanie, czyli inaczej mówiąc badanie palpacyjne. Mimo, że niełatwa, warto próbować!

Wczesne wykrycie raka może uratować zyćie! / fot. fotolia

Światowe statystyki podają, że ponad 60% raków piersi można wykryć samodzielnie lub podczas badania palpacyjnego u ginekologa. Samodzielne badanie warto wykonać raz w miesiącu, w pierwszej fazie cyklu lub w przerwie „międzytabletkowej” w trakcie hormonalnej antykoncepcji. Wtedy piersi są miękkie, nie bolą. Zachęcam do tego, żeby pierwsze samodzielne badanie wykonać pod fachowym okiem lekarza lub doświadczonej położnej. Badanie powinno się wykonać najlepiej w dwóch pozycjach: na stojąco, a potem powtórzyć w pozycji leżącej na wznak. Warto użyć „poślizgu” – kremu, oliwki. Przed badaniem warto stanąć przed lustrem, dokładnie obejrzeć symetrię piersi, wygląd brodawek, podnieść ręce i zobaczyć, czy na skórze piersi nie pojawiają się „zaciągnięcia”. Badać się można ruchami okrężnymi lub pionowo „góra-dół”. Ważne, aby badaniem objąć całą pierś, obszar położony tuż pod obojczykami i okolicę pachy. Niektóre guzy lokalizują się nietypowo, wysoko pod obojczykiem lub w dole pachowym.

Badanie USG piersi (ultrasonografia, inna nazwa: sonomammografia) to nieinwazyjne, bezbolesne badanie zalecane raz w roku kobietom po 20. roku życia. Badanie to dokładnie ocenia strukturę piersi oraz budowę węzłów chłonnych, ma wysoką czułość w rozróżnianiu zmian litych (guzów)od struktur płynowych(torbieli), pozwala ocenić przewody mlekowe. Nowoczesne techniki USG np. kolorowy Doppler pozwalają na ocenę unaczynienia guza (guzy złośliwe charakteryzują się bogatym, centralnym unaczynieniem, a guzy łagodne są unaczynione obwodowo); elastografia (badanie sprężystości tkanek guza) pozwala w bezbolesny sposób określić, czy guz jest zmianą podejrzaną. Badanie USG jest subiektywną metodą oceny piersi, w dużym stopniu zależy od doświadczenia lekarza oraz od jakości aparatu USG.

Profilaktyczne badanie USG zaleca się wykonywać w pierwszej fazie cyklu, natomiast w przypadku, gdy kobieta zauważy wyczuwalnego w piersi guzka, badanie należy wykonać jak najszybciej, nie czekając na odpowiedni dzień cyklu.

Badanie USG piersi można wykonywać, i wręcz zaleca się, u ciężarnych oraz w trakcie laktacji. W tym szczególnym okresie życia w organizmie kobiety zachodzą burzliwe zmiany hormonalne, które nie chronią przed rozwojem raka. Guzy piersi mogą powstać szybciej na skutek stymulacji hormonalnej (np. w trakcie leczenia niepłodności) i są trudniejsze do samodzielnego wykrycia, gdyż struktura piersi pod wpływem hormonów zmienia się, stają się często bolesne, wrażliwe na dotyk.

Mammografia polega na prześwietleniu piersi (do badania używa się niewielkiej dawki promieni Rentgena). Zaleca się ją u kobiet po 40. roku życia raz na 2 lata, jako uzupełnienie badania USG. U pań, które przekroczyły 50. rok życia mammografia jest podstawowym badaniem profilaktycznym. W okresie między 50-69. rokiem życia ryzyko zachorowania na raka piersi jest najwyższe, dlatego kobiety objęte są programem profilaktyki, który zaleca wykonywanie badań mammograficznych co 2 lata. W przypadku kobiet miesiączkujących lub przyjmujących hormonalną terapię zastępczą budowa piersi długo pozostaje gruczołowa, dlatego też wskazane jest wykonywanie raz w roku uzupełniającego mammografię badania USG piersi.

Dr n.med. Joanna Jędrys

Centrum Medyczne DBAJ O PIERSI, Kraków, ul. K. Janickiego 1a, e-mail: kontakt@dbajopiersi.pl, www.dbajopiersi.pl, tel. 511 729 279

materiał pochodzi z nr 6/2014