Jak radzić sobie z podrażnieniami i otarciami od aparatu ortodontycznego?
Planując korektę uzębienia warto mieć to na uwadze
fot. Alina Rossoshanska / Pixabay
Leczenie ortodontyczne może wymagać noszenia stałego (umocowanego na stałe na wszystkich zębach) lub ruchomego (wyjmowanego) aparatu. Ich noszenie stanowi ważną część leczenia wady zgryzu. Jednak aparaty ortodontyczne mogą powodować podrażnienia i otarcie w jamie ustnej. Dowiedz się, jak sobie poradzić z takimi zmianami
Jakie zmiany w jamie ustnej mogą powstać od aparatu ortodontycznego?
Zadaniem leczenia ortodontycznego jest nie tylko naprawa wady zgryzu, ale także poprawa kwestii związanych z estetyką uzębienie i rysów twarzy. Do tego wykorzystuje się dwa rodzaje aparatów [1]:
• ruchome, najczęściej stosowane u młodszych dzieci;
• stałe, odpowiednie dla młodzieży powyżej 13. roku życia oraz dorosłych.
Niestety założenie aparatu ortodontycznego często wiąże się z podrażnieniami i otarciami w jamie ustnej. Najczęściej takie mikro urazy pojawiają się w ciągu pierwszych 14-21 dni od założenia nowych składowych aparatu [1]. Na rodzaj powstających zmian wpływa rodzaj noszonego aparatu.
W przypadku noszenia ortodontycznego aparatu ruchomego w jamie ustnej mogą pojawić się takie zmiany jak [1]:
• zapalenie dziąseł;
• odczyny alergiczne;
• zapalenie kącików warg;
• nawroty opryszczki pospolitej;
• grzybica;
• recesje na językowych powierzchniach zębów (ubytki tkanek przyzębia brzeżnego, które prowadzą do obnażenia powierzchni korzeni zębowych);
• rany lub stany zapalne na języku, podniebieniu twardym i przedsionku jamy ustnej.
Osoby, które mają stały aparat ortodontyczny, również doświadczają zapaleń dziąseł, odczynów alergicznych, zakażeń grzybiczych, zajadów, wykwitów opryszczki oraz zmagają się z [1]:
• ubytkami tkanek przyzębia na policzkowych powierzchniach zębów;
• ranami błony śluzowej policzków, warg i przedsionka jamy ustnej;
• brodawkowatymi przerostami błony śluzowej policzków i wargi dolnej.
Co sprzyja powstawaniu podrażnień i otarć od aparatu ortodontycznego?
Pojawianiu się bolesnych ranek w jamie ustnej sprzyja nieprawidłowo dopasowany aparat ortodontyczny. Wystające druciki mogą prowadzić do powstawania podrażnień lub otarć. Poza tym u wielu pacjentów takie zmiany są nieodłącznym skutkiem każdorazowej regulacji aparatu ortodontycznego. Ponadto elementy przylegające do zębów i dziąseł utrudniają utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej. W konsekwencji zwiększa się akumulacja i retencja płytki bakteryjnej [2].
Tworzeniu biofilmu bakteryjnego sprzyjają wszystkie elementy aparatu: powierzchnie szorstkie (bruzdy i pęknięcia) oraz wszelkie szczeliny, w których zalegają resztki pokarmowe i z łatwością osiadają bakterie [3]. Powstawaniu płytki nazębnej, a wraz z nią – stanów zapalnych podczas noszenia aparatu ortodontycznego sprzyja również palenie tytoniu oraz nieprzestrzegania zasad higieny jamy ustnej [3].
Jak złagodzić podrażnienia i otarcia od aparatu ortodontycznego?
W przypadku wystąpienia zmian, które powodują stan zapalny, należy stosować preparaty miejscowe na rany i owrzodzenia w jamie ustnej. Na podrażnienia i otarcia od aparatu ortodontycznego (https://sachol.com.pl/akademia-zdrowej-jamy-ustnej/baza-wiedzy/infekcje-jamy-ustnej-spowodowane-noszeniem-aparatu-ortodontycznego/ ) można nakładać żel stomatologiczny o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym i odkażającym miejscowo.
Jeżeli dojdzie do zakażenia grzybiczego, konieczne będzie sięgnięcie po doustne leki przeciwgrzybicze oraz środki do pędzlowania jamy ustnej. Konieczne jest dbanie o dokładną higieną jamy ustnej i w miarę możliwości aparatu ortodontycznego. Przy bolesnych, zaczerwienionych podrażnieniach i otarciach zaleca się spożywanie posiłków lekkich, miękkich, niedrażniących zmian [2].
W celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia kolejnych tego typu zmian należy przestrzegać otrzymanego od ortodonty indywidualnego planu profilaktyczno-leczniczego. Konieczna jest nie tylko higienizacja wykonywana w domu i mycie aparatu szczoteczką i mydłem [2], ale także profesjonalne zabiegi higieniczne w gabinecie stomatologicznym [3]. Jeżeli otarcia i podrażnienia powstają na skutek zbyt mocno uciskającego aparatu ortodontycznego lub poluzowania jego ostrych elementów, należy niezwłocznie zgłosić ten problem do ortodonty.
Bibliografia:
1. Kukawczyńska-Chwałek A. i in., Zmiany na błonach śluzowych jamy ustnej u dzieci i młodzieży leczonych ortodontycznie, FORUM ZAKAŻEŃ 2017;8(2):127–132.
2. Kaźmierczyk-Winciorek M.E. i in. Zapalenie dziąseł u pacjentów leczonych stałymi aparatami ortodontycznymi – przegląd piśmiennictwa, Forum Ortodontyczne 2022; 18 (2): 101-111.
3. Pasich E. i in., Mechanizm i czynniki ryzyka powstawania biofilmu bakteryjnego jamy ustnej, Postępy Hig Med Dosw (online), 2013; 67: 736-741.
Artykuł powstał we współpracy z Bausch and Lomb
