Eozynofile – co robić, gdy są podwyższone? Rola eozynofilów w organizmie

Pełnią kluczową rolę w układzie odpornościowym. Równocześnie ich podwyższony lub obniżony poziom jest bardzo alarmujący. Może to objawiać się przewlekłym zmęczeniem, zmianami skórnymi i bólem. Czym są eozynofile?

 

 

Eozynofile – co to? Ten typ białych krwinek (leukocytów) pełni kluczową rolę w układzie odpornościowym. Odpowiadają przede wszystkim za walkę z pasożytami oraz biorą udział w reakcjach alergicznych i stanach zapalnych. Rola eozynofilów w organizmie polega na uwalnianiu enzymów i substancji chemicznych, które pomagają eliminować patogeny, ale mogą także przyczyniać się do uszkodzenia tkanek w przebiegu niektórych chorób. Co ciekawe, eozynofile są produkowane w szpiku kostnym, a ich dojrzewanie trwa około 8 dni. Po przedostaniu się do krwiobiegu krążą przez 8–12 godzin, po czym migrują do tkanek, głównie układu oddechowego, pokarmowego i skóry, gdzie mogą przetrwać nawet kilka tygodni. Zarówno niski jak i podwyższony poziom tych komórek jest alarmujący.

Przyczyny podwyższonego poziomu eozynofilów

Badania wykazały podwyższone eozynofile? Przyczyny tego stanu mogą być różnorodne, warto je zidentyfikować jak najszybciej. Eozynofilia, czyli podwyższony poziom eozynofilów, może wynikać z nadmiernej produkcji tych komórek w szpiku lub ich zwiększonej migracji do tkanek w odpowiedzi na stan zapalny. W obu przypadkach, oznacza to nieprawidłowości funkcjonowania organizmu.

Czynniki zwiększające eozynofile:

• Alergie i infekcje a eozynofile – alergiczne nieżyty nosa, astma, atopowe zapalenie skóry oraz infekcje pasożytnicze mogą prowadzić do wzrostu liczby tych komórek. W przypadku alergii, eozynofile aktywują się pod wpływem immunoglobulin i uwalniają mediatory zapalne, przykładowo histaminę, co nasila objawy takie jak świąd czy obrzęk.

 

• Choroby autoimmunologiczne – na przykład toczeń rumieniowaty układowy czy reumatoidalne zapalenie stawów mogą wpływać na ich poziom. W tych schorzeniach eozynofile współdziałają z innymi komórkami odpornościowymi, prowadząc do przewlekłego stanu zapalnego.

 

• Nowotwory i choroby krwi – niektóre typy białaczek, chłoniaków oraz zespół hipereozynofilowy są związane z nadprodukcją eozynofilów. W zespole hipereozynofilowym dochodzi do mutacji genetycznych, które zaburzają regulację wzrostu tych komórek.

 

• Reakcje na leki – niektóre antybiotyki, niesteroidowe leki przeciwzapalne czy leki stosowane w chemioterapii mogą powodować eozynofilię. Szczególnie groźne jest tzw. eozynofilowe zapalenie płuc wywołane przez leki, wymaga ono natychmiastowego odstawienia preparatu, który spowodował chorobę.

 

• Choroby zakaźne – szczególnie te o podłożu pasożytniczym, jak toksokaroza czy schistosomatoza. Eozynofile są kluczowe w zwalczaniu dużych pasożytów, np. nicieni, których nie mogą pochłonąć makrofagi.

 

• Czynniki środowiskowe – narażenie na toksyny, metale ciężkie lub przewlekły stres może wpływać na wzrost eozynofilów.

 

Polecamy:

„Jestem oszustką”. Jak działa impostor syndrome?

 

Objawy i skutki podwyższonego poziomu eozynofilów

Podwyższony poziom eozynofilów w organizmie może manifestować się na różne sposoby, w zależności od przyczyny i skali problemu. W przypadku przewlekłej eozynofilii dochodzi do infiltracji tkanek, co w konsekwencji prowadzi do powstawania guzów eozynofilowych, które mogą uciskać narządy. Wpływ eozynofilów na zdrowie może być znaczący, zwłaszcza u osób z astmą lub chorobami autoimmunologicznymi, gdzie nadmiar tych komórek prowadzi do przewlekłych stanów zapalnych. W płucach eozynofile przyczyniają się do remodelingu dróg oddechowych, czyli nieodwracalnych zmian strukturalnych pogarszających wydolność oddechową. Skutki podwyższonych eozynofilów mogą obejmować uszkodzenia tkanek i narządów, szczególnie płuc, serca i układu pokarmowego. W sercu nadmiar tych komórek może wywołać eozynofilowe zapalenie mięśnia sercowego, prowadzące do niewydolności, a w jelitach – eozynofilowe zapalenie żołądka i jelit, objawiające się bólami i zaburzeniami wchłaniania.  W skrajnych przypadkach, mogą objawiać się jako zespół hipereozynofilowy, który powoduje uszkodzenia wielonarządowe i wymaga intensywnego leczenia.

Nieprawidłowe eozynofile – objawy:

1. Przewlekłe zmęczenie – uczucie wyczerpania niewynikającego z wysiłku.
2. Trudności z oddychaniem – duszności, świszczący oddech (częste w astmie lub eozynofilowym zapaleniu płuc).
3. Świąd skóry – uporczywe swędzenie, często towarzyszące alergiom lub atopowemu zapaleniu skóry.
4. Wysypki i zmiany skórne – np. pokrzywka, rumień lub guzki eozynofilowe.
5. Bóle brzucha i nudności – związane z eozynofilowym zapaleniem żołądka lub jelit.
6. Bóle mięśni i stawów – występujące w chorobach autoimmunologicznych lub reakcjach na leki.
7. Powiększenie węzłów chłonnych – wskazujące na infekcje, nowotwory lub reakcje immunologiczne.
8. Gorączka niewiadomego pochodzenia – utrzymująca się bez wyraźnej przyczyny.
9. Utrata masy ciała – niezamierzona, często towarzysząca nowotworom lub przewlekłym stanom zapalnym.
10. Kaszel z domieszką krwi – w zaawansowanych przypadkach eozynofilowego zapalenia płuc.
11. Zaburzenia pracy serca – kołatanie, duszność wysiłkowa (przy eozynofilowym zapaleniu mięśnia sercowego).
12. Problemy z widzeniem lub bóle głowy – gdy eozynofile infiltrują ośrodkowy układ nerwowy.
13. Drgawki lub zaburzenia świadomości – rzadkie, ale możliwe w ciężkich postaciach zespołu hipereozynofilowego.
14. Biegunki lub krew w stolcu – związane z zajęciem przewodu pokarmowego przez eozynofile.

 

Objawy zależą od przyczyny eozynofilii i narządów objętych stanem zapalnym. W przypadku eozynopenii (zbyt niskiego poziomu) mogą dominować nawracające infekcje lub osłabienie odporności.

 

Zobacz także:

O tym, jak psychologizujemy relacje i czy można uprawiać seks na pierwszej randce (rozmowa z ekspertką)

 

Diagnostyka i badania poziomu eozynofilów

Aby ocenić, czy ich poziom jest niepokojąco wysoki, konieczne są odpowiednie badania eozynofilów. Norma eozynofilów wynosi zwykle 50–500 komórek/μl krwi, ale wartości mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium. Podstawową metodą jest morfologia krwi, która pozwala określić liczbę tych komórek. W przypadku podejrzenia zespołu hipereozynofilowego wykonuje się badania molekularne w kierunku mutacji konkretnych genów. Dodatkowa diagnostyka eozynofilów może obejmować badania obrazowe, biopsję tkanek lub testy immunologiczne w celu ustalenia przyczyny problemu. W przypadku podejrzenia alergii lub chorób pasożytniczych wykonuje się specjalistyczne testy poziomu eozynofilów, które pomagają w precyzyjnym określeniu źródła nieprawidłowości i doborze odpowiedniego leczenia. Coraz częściej stosuje się także oznaczenie poziomu białka kationowego eozynofili (ECP), które jest markerem aktywności tych komórek.

Leczenie i kontrola eozynofilii

Terapia zależy od przyczyny eozynofilii. W ostatnich latach rozwój terapii celowanych znacząco poprawił rokowanie pacjentów z ciężkimi postaciami chorób związanych z eozynofilami. W infekcjach pasożytniczych stosuje się leki przeciwpasożytnicze, a w alergiach – glikokortykosteroidy lub leki antyhistaminowe. W ciężkich przypadkach, np. w zespole hipereozynofilowym, wykorzystuje się inhibitory kinaz tyrozynowych lub przeciwciała monoklonalne, które blokują produkcję eozynofilów.  Pacjenci muszą poddawać się regularnym badaniom morfologii oraz obrazu narządów wewnętrznych, np. za pomocą echokardiografii w przypadku ryzyka uszkodzenia serca.