Dr Monika Łukasiewicz: „To nadal jest tabu, ale dużo kobiet po raku piersi traci swoją pracę”

Dr Monika Łukasiewicz jest specjalistką położnictwa i ginekologii, specjalistką z seksuologii oraz endokrynologii ginekologicznej i rozrodczości. W 2021 roku postanowiła otworzyć Fundację Dla Kobiet po raku piersi, a w marcu 2022 roku premierę miała jej książka: „Seks bez cycków, czyli seks dobrze zaprojektowany”. Z ekspertką rozmawialiśmy o tym, jak wygląda życie kobiety po raku piersi, czym jest przedwczesna menopauza i w jaki sposób można zatroszczyć się o swój seks po chemioterapii.

 

Jak dbać o swoje piersi?

Dr Monika Łukasiewicz na co dzień zajmuję leczeniem niepłodności, procedurą IVF ( zapłodnienie pozaustrojowe) i endokrynologią. Temat zachowania płodności u kobiet po nowotworze interesował ją od zawsze. Z pomocą swojej Fundacji Dla Kobiet chce uświadamiać kobietom, jak mogą zachować płodność po nowotworach piersi. Jak zauważa, w innych fundacjach dużo mówi się o profilaktyce, a często za mało o tym, co robić już po leczeniu. Dr Łukasiewicz postanowiła więc, że Fundacja Dla Kobiet zajmie się właśnie tym, co dalej. Onko-meno, onko-seks, onko-płodność i onko-praca to cztery filary, które są w pewien sposób zaniedbywane po nowotworze piersi, dlatego specjalistka stara się odczarować tę część życia kobiet. Jak jednak możemy dbać o swoje piersi? Ekspertka zauważa, że najważniejsze jest wykonywanie mammografii i USG piersi.

 

Powinniśmy wykonywać je najrzadziej raz na rok. Wszystko zależy od tego, czy w rodzinie nie mamy genetycznych uwarunkowań raka piersi. Samobadanie jest wskazane i równie ważne – często kobiety same potrafią wykryć małe guzki na swoich piersiach. Szczególnie dobrze wykonuje się je pod prysznicem, kiedy piersi są namydlone i śliskie.  Nie powinniśmy jednak wykonywać go zamiast badań u lekarza – zauważa lekarka.

 

Pozycja dla osób bez piersi i nie tylko – „Seks bez cycków, czyli seks dobrze zaprojektowany”

Z chęci opieki nad kobietami po nowotworze piersi zrodziła się książka – „Seks bez cycków, czyli seks dobrze zaprojektowany”, która swoją premierę miała całkiem niedawno. Ekspertka zauważa, że jest ona przeznaczona dla każdej kobiety, jednak ze szczególnym uwzględnieniem pacjentek po raku. Możemy w niej znaleźć między innymi informacje o tym, jak poprawić swoje życie seksualne.

 

Książkę napisałam bardzo medycznie i bardzo duchowo. Medycznie, bo jestem ginekolożką-seksuolożką – wyjaśniam jak poradzić sobie z suchością pochwy, bólem w czasie stosunku i omawiam inne konkretne problemy, a jednocześnie piszę dużo o medytacji, diecie i sporcie – czyli wszystkim tym, co wpływa na nasze życie seksualne. Jest to głównie książka dla kobiet po raku piersi, więc piszę dużo o piersiach w ogóle – o tym, jak prezentowały się w historii i kulturze, czym były i czym są obecnie – opisuje ekspertka.

 

W książce pojawia się też rozdział w całości poświęcony fantazjom seksualnym – opowiadający np. o sztuce wiązania erotycznego, jedzenia z ciała i różnych pozycjach seksualnych. Książka jest wiec vademecum dla osób, które nie wiedzą, jak powinny zacząć funkcjonować po raku piersi, ale też dla kobiet, które chcą poprawić swoje życie seksualne.

 

Może cię zainteresować: Brak ochoty na seks – z czego wynika i do czego może doprowadzić brak seksu w małżeństwie?

 

Czy kobieta po raku piersi nadal może zostać matką?

W Polsce rocznie na raka piersi choruje ok. 18 tys. kobiet. Dr Łukasiewicz przekonuje, że kobiety po raku piersi mają szanse na potomstwo – głównie w zależności od terapii, jakiej będą poddane. Zauważa, że leczenie często doprowadza jednak do uszkodzeń funkcji jajników, a z powodu chemioterapii kobietom grozi wczesna menopauza, a więc brak możliwości macierzyństwa. Jak kobieta po raku piersi może zachować płodność?

 

Pacjentkom, które planują zajść w ciążę, a dostały diagnozę rak piersi, doradzam zamrożenie komórek jajowych albo przez zamrożenie zarodków, jeżeli posiadamy partnera, z którym planujemy przyszłość, albo przez zamrożenie tkanki jajnikowej. Po chemioterapii, dalszą częścią leczenia jest hormonoterapia – trwa ona 5-10 lat i często wprowadza kobiety we wczesną menopauzę. Istnieje możliwość przerwania takiej terapii po 2-3 latach, jeżeli pacjentka dobrze rokuje i onkolog na to zezwala. Kobieta zachodzi wtedy w ciążę i wraca do terapii po porodzie – tłumaczy specjalistka.

 

Wiele kobiet zastanawia się też, o co powinno się pytać lekarza po usłyszeniu diagnozy. Zdaniem ekspertki, najlepsze są konkretne pytania, a więc np.:

– Czy terapia, którą proponuje kobiecie lekarz może uszkodzić jajniki?

– Jakie jest prawdopodobieństwo, że jej jajniki powrócą do funkcji sprzed terapii?

– Jak kobieta może zachować płodność i do kogo powinna się w tym celu zwrócić?

 

Ginekolog zauważa jednak, że w momencie diagnozy to lekarz powinien powiadomić o tym pacjentkę, ponieważ wiele pań nie zdaje sobie sprawy z tego, że terapia uszkadza funkcje jajników i że trzeba coś zrobić, by zachować płodność.

 

Rak piersi a seks. Jak wygląda seks po raku piersi?

Do dr Moniki Łukasiewicz trafiają kobiety po leczeniu onkologicznym – czyli te, które z seksualnością zazwyczaj już mają problemy. Jakie problemy z seksem pojawiają się po raku piersi?

 

Rak piersi zaburza seksualność na kilku poziomach. Czysto fizjologicznym – pojawiają się zaburzenia depresyjne, wygaszanie czynności jajników i wczesna menopauza. Oprócz tego kobiety nie mają estrogenów, a więc pacjentkom bardzo spada poziom pożądania. Pojawia się suchość pochwy i ból w czasie seksu. Jeżeli seks boli, normalnym jest, że tracimy na niego ochotę – musimy więc postarać się, aby był dla nas przyjemny.

 

Problemem jest brak możliwości zastosowania terapii hormonalnej, ponieważ jest to przeciwwskazane u pacjentek po nowotworze piersi. Ekspertka zaznacza, że kwestia pogorszenia jakości życia seksualnego po nowotworze może występować u nawet 90% kobiet. A więc czy kobieta po nowotworze może wrócić do poprzedniej aktywności seksualnej?

 

To kwestia bardzo indywidualna, ale ja w mojej książce piszę, że moim zdaniem seks po nowotworze może być nawet lepszy. Trzeba się jednak wtedy o niego zatroszczyć. Są różne sposoby na poprawę suchości pochwy i na podniesienie libido. U podstaw jest jednak dieta i aktywność fizyczna – zauważa dr Łukasiewicz.

 

Co to jest przedwczesna menopauza?

Kolejną kwestią, która dotyczy kobiet po raku piersi jest przedwczesna menopauza. Co to takiego?

 

Normalnie, menopauza występuje w okolicy 51-53. roku życia. Jest to wygaśnięcie funkcji jajników i brak okresu trwający przynajmniej 6 miesięcy. U około jednego procenta kobiet menopauza występuje poniżej 40. roku życia. Może być spowodowana chemioterapią albo mieć nieznaną przyczynę.

 

Jak wyjaśnia dr Łukasiewicz, chemioterapia może zniszczyć jajniki i doprowadzić do tego, że ich funkcja nie powróci. Pojawia się więc suchość pochwy i ból w czasie stosunku, a także uderzenia gorąca, zaburzenia pamięci, zaburzenia funkcji poznawczych, tycie i nastrój depresyjny – czyli właśnie przedwczesna menopauza. Co możemy zrobić, gdy pojawi się u nas przedwczesna menopauza? Ponieważ pacjentki po raku piersi nie mogą otrzymać hormonoterapii, ginekolog zaznacza, że niezwykle ważną rolę odgrywa sport i dieta. Mogłoby się wydawać, że jest to proste rozwiązanie, jednak najważniesza jest konsekwencja, wytworzenie dobrych nawyków i ich utrwalenie.

 

Sport nie tylko poprawia sylwetkę, samopoczucie, zmniejsza objawy depresyjne i liczbę uderzeń gorąca, ale i poprawia życie seksualne. W książce dużo piszę o chodzeniu i szybkim marszu – najlepiej 4-5 razy w tygodniu po 6-7 tys. kroków. Sugeruję też chodzenie po schodach i inne rzeczy, które możemy robić każdego dnia, a nie tylko raz w tygodniu.

 

Według specjalistki, zarówno sport i dieta powinny być dopasowane do naszego trybu życia i upodobań, by utrzymanie ich nie było dla nas kłopotem.

Zobacz też:

Preeti Agrawal o menopauzie i premenopauzie

Praca po raku – kontynuować czy rzucić?

Wbrew pozorom, odpowiedź na to pytanie wcale nie jest oczywista. Seksuolog zauważa, że jest to bardzo duży problem. Najważniejsze jest jednak to, jak kobieta będzie się czuła. Czy lubi swoją pracę i chce do niej wrócić? A może woli pomyśleć o zatrudnieniu w innym miejscu lub nawet o innej branży?

 

Jeżeli decyzja związana z pracą należy do kobiety to świetnie, gorzej, jeżeli jest to decyzja jej przełożonych – np. nie chcą mieć pracownika, bo leczenie jest długotrwałe. To nadal jest tabu, ale dużo kobiet po raku piersi traci swoją pracę – wyjaśnia ginekolog.

 

Dr Monika jest jednak przekonana, że kobiety po raku piersi są bardzo silne i nie poddają się, a w razie utraty pracy bardzo chętnie szukają nowej. W ogóle dużo kobiet zaczyna żyć lepiej i piękniej – zgodnie z moją maksymą, że najlepsze jest dopiero przed nami – dodaje.

 

Zobacz także: Wspaniały seks oralny: jak przygotować się do deep-throatingu?