Dolce far niente – czyli jak odpoczywać?

Wakacje zbliżają się szybkiem krokiem. Czy również masz wyrzuty sumienia na samą myśl o beztroskim odpoczynku? Antoni Kępiński napisał: „Ludzie spieszą się w pracy, dlatego niedbale ją wykonują; spieszą się w używaniu życia, dlatego jego smaku nie odczuwają; spieszą się w odpoczynku, dlatego nie mogą wypocząć”. Ciągle gdzieś biegniemy i odhaczamy kolejne zadania oraz cele, nierzadko zapominając cieszyć się chwilą. Zatrzymanie? Budzi strach, niepewność, powód do wstydu. Przekonaj się, co znaczy Dolce far niente, bo można nic nie robić zyskując bardzo wiele

 

Codzienność ludzkich-robocików

Współczesny styl życia zachęca do: nieustannej pracy nad sobą, robienia czegoś więcej, stawiania czoła wyzwaniom, pokonywania trudności i udowadniania całemu światu, jak wiele jesteśmy warci. Podczas spotkania z rodziną, przyjaciółmi paradoksalnie bardzo często chwalimy się – narzekając. A to nieprzespana noc, a to nie mamy kiedy wyjść na spacer, bo tyle do roboty, że głowa mała. Dlaczego zdecydowanie częściej wolimy podkreślać, że robimy za dużo, niż zbyt mało?

„To konsekwencja kultury, w jakiej się wychowujemy i na co dzień funkcjonujemy. Jesteśmy społeczeństwem konsumpcjonistycznym nastawionym na „posiadanie”. Poza tym wartości, które cenimy i często stawiamy na pierwszym miejscu to osiągnięcie na wielu płaszczyznach życiowych sukcesów. A wydaje się, że tylko sukces może zagwarantować szczęście i spokój (do czego każdy dąży), tylko trzeba na nie zapracować: „Kto rano wstaje, temu pan Bóg daje”, „Bez pracy nie ma kołaczy” itp. Oczywiście są również inne czynniki, z powodu których wolimy być bardziej „zabiegani” niż w odpoczynku. Po prostu nie ma człowieka, który nie mierzyłby się z jakimiś trudnościami w swoim życiu. W mojej pracy obserwuję, że perfekcjonizm, który zajmuje mnóstwo czasu oraz ciągłe bycie zajętym to jedna z form obrony przed doświadczaniem siebie w negatywny sposób (np. mierzeniem się z jakimś poczuciem niepełnowartościowości) i stanowi rodzaj ucieczki od trudności. Ta ucieczka na wiele się nie zda, bo nie można być non stop w biegu, ale jak się człowiek zatrzymuje, to się czuje źle, więc znowu zaczyna „pracować” i koło się zamyka”

– odpowiedziała Beata Liwowska – psycholożka klinicznna i certyfikowana psychoterapeutka z ponad 10 letnim doświadczeniem klinicznym w pracy z młodzieżą i dorosłymi.

 

Jeśli osoba ma czas na odpoczynek, to w oczach innych ma zdecydowanie łatwiejsze życie. Podświadomie wydaje się nam również, że nic nie robiąc, zdecydowanie robimy coś źle. Maksymalnie wykorzystujemy każdą chwilę (wykonując cokolwiek) wmawiając sobie, jak efektywnie czerpiemy z życia jak najwięcej. Głos ciała mówi: „Jestem szczęśliwa”, „Super, zrobiłam dzisiaj tak dużo”, „Jeszcze tylko… i dzień zaliczam do udanych”, a dusza podpowiada: „Uspokój się, odpocznij, jesteś przemęczona”.

 

Dolce far niente – co oznacza po polsku?

Po włosku „słodkie nicnierobienie” to Dolce far niente. Co odpowiesz, gdy zapytam, jak odpoczywałaś? Oglądałam film na Netfliksie albo wiadomości w telewizji, przeglądałam media społecznościowe, przeskakiwałam z kanału na kanał? W ten sposób nie resetujemy głowy, a odbieramy silne bodźce, nierzadko generujące negatywne uczucia np. stres.

W przysłowiu wprost ze słonecznej Italii chodzi o coś więcej! Dolce far niente po polsku oznacza „słodkie nieróbstwo” lub „miłe próżnowanie”. To sztuka odpoczywania – robienia czegoś bez celu, a w dodatku bez wyrzutów sumienia! Beztroska drzemka, spacer, pływanie, odpoczynek na plaży przy szumie fal, sypialnia i relaksująca muzyka, ogród i leżak, Dolce far niente… Dosłownie termin charakteryzuje brak rozpraszaczy np. telefonów, telewizora, sąsiadów oraz ulubione miejsce i robienie niczego.

W „słodkim nicnierobieniu” kluczowa jest nauka radości z chwili tylko dla siebie. Poczucie, że Dolce far niente nie oznacza straconego czasu, a powód do dumy i idealne wykorzystanie sprzyjającego momentu. Warto pamiętać jednak, że nie dla każdego odpoczynek bierny, czy też leżenie i „nicnierobienie” to najlepsza forma regeneracji. Podobnie uważa Laura Kneidl:

„Wsłuchaj się w siebie i rób po prostu to, co cię uszczęśliwia. Nie powinnaś tracić czasu na rzeczy, które cię stresują albo nie dają ci przyjemności, życie jest na to zbyt krótkie. Nie musisz też niczego nikomu udowadniać”.

 

 

Dlaczego odpoczynek jest tak ważny dla człowieka?

Mówi się, że sekretem każdego sukcesu jest odpoczynek. Podczas ćwiczeń na siłowni regeneracja jest kluczowym elementem osiągania postępów i nie da się efektywnie pracować bez chwili dla siebie. Gdyby nie „cośrobienie”, to satysfakcja z „nicnierobienia” straciłaby sens. Nawet w wakacje biegamy od jednej atrakcji do drugiej, aby doświadczyć jak najwięcej i pochwalić się zdjęciami w social mediach. Nieświadomie nie pozwalamy sobie na „całkowite wyluzowanie”.

 

Zapytaliśmy ekspertkę z dziedziny psychologii Beatę Liwowską: „Dlaczego odpoczynek jest tak ważny dla psychiki człowieka?”:

„Powiem krótko, odpoczynek pozwala się zregenerować i być skutecznym w podjętych działaniach. W życiu naprawdę znaczenie ma „dynamiczna” równowaga – co oznacza, że jest czas na pracę, ale też musi być czas na odpoczynek. Jest czas na działanie, ale też musi być czas na myślenie. Jeśli pracujesz zbyt dużo i zbyt długo, to grozi to różnego rodzaju zaburzeniami w obszarze psychiki, np. zespołem wypalenia zawodowego, depresją, stanami lękowymi, zaburzeniami w relacjach rodzinnych…”.

Odpoczynek pozwala się zrelaksować i zapomnieć o troskach dnia codziennego. Jednocześnie to najskuteczniejszy sposób na usunięcie zmęczenia nie tylko psychicznego, ale również fizycznego. Słodkie lenistwo to proces powrotu do równowagi wewnętrznej i przywrócenie sił do dalszego działania z uśmiechem na twarzy.

 

Koniecznie przeczytaj również:

In-Ty-Mnie: Dlaczego nie możesz znaleźć czasu?

 

Jak nauczyć się odpoczywać efektywnie?

To zadziwiające, jakim wielkim problemem stał się dla nas odpoczynek. Z różnych powodów (np. nieumiejętność rozdzielenia życia zawodowego od prywatnego oraz traktowanie odpoczynku jako coś małowartościowego) nie potrafimy wyciszyć ciała i duszy.  Mirosław Brejwo w swoim podcaście „Gdy odpoczynek jest problemem” tłumaczy:

„Odpoczynek jest ważny. Banał i do tego zupełnie nieżyciowy. Bo przecież na waszej liście zadań jest pewnie ze sto pozycji tylko na najbliższe kilka dni i cały czas dochodzą nowe. Wiem dobrze, co sobie myślicie, że: „ok, teraz narzucę tempo, dzięki czemu moja firma się szybciej rozwinie, moja kariera nabierze tempa, a później będzie chwila na odpoczynek”. Tylko czy to się może udać? Do tego dość powszechne jest przekonanie, że niby ten odpoczynek jest ważny, ale to jest trochę stracony czas […]. Nadmierne przemęczenie zapewnia bardzo często o wiele gorsze radzenie sobie ze stresem, bardziej nieadekwatne reakcje emocjonalne (np. częstsze reakcje złością), poczucie przygnębienia…”.

 

 

To fakt: odpoczywać trzeba umieć. Tylko poprawna przerwa od aktywności fizycznej lub psychicznej przynosi oczekiwane korzyści. Wiele osób podkreśla, że doskonale wie, jak korzystna jest odpowiednia regeneracja, ale nie potrafi odpoczywać tak, żeby odpocząć. Na szczęście w życiu wszystkiego można się nauczyć, jeśli tylko chcemy. Jak efektywnie odpoczywać? Poznaj kilka skutecznych porad:

 

1. Świadomie zezwól na odpoczynek i daj sobie prawo do zatrzymania.
2. Pamiętaj: regeneracja sprawia, że działasz efektywniej.
3. Pozbądź się rozpraszaczy, czyli wszystkiego, co może odrywać od odpoczynku.
4. Zastanów się, dlaczego chcesz działać coraz efektywniej, więcej. Odpowiedz sobie na pytania: „co chcesz tym osiągnąć?”, „jaką potrzebę w ten sposób zaspokajasz?”. Może się okazać, że odpowiadając – zwolnisz.
5. Jeśli lubisz odwlekać odpoczynek, bo wszystko wydaje się ważniejsze, zaplanuj Dolce far niente.
6. Odpowiednio rozłóż siły na całe życie, które jest „maratonem, a nie sprintem”.
7. Kreuj idealny odpoczynek, analizując możliwości np. system pracy.
8. Znajdź swój ulubiony sposób relaksu w zależności od własnych potrzeb. Jeśli oglądanie telewizji nie sprawia, że czujesz się wypoczęta i szczęśliwsza to może np. wspinaczka?
9. Minimalizuj wszystkie czynniki, które mogą zakłócić odpoczynek np. przygotowując domowe SPA, poproś męża, aby wyszedł na spacer z dziećmi.
10. Odpoczywając, zmieniaj bodźce, środowisko i próbuj czegoś innego. Testuj różne formy odprężenia, aby znaleźć idealny sposób na regenerację.
11. Zadbaj o poczucie własnej wartości. Nie oceniaj siebie wyłącznie w kontekście wykonywanej pracy.
12. Zatroszcz się zarówno o ciało, jak i umysł. Nie odpoczniesz na kanapie, gdy w głowie kłębią się obarczające psychikę myśli.
13. Odpowiednia długość snu, aktywność fizyczna, zdrowa dieta to podstawowe elementy, które należy zaspokoić w pierwszej kolejności, jeśli marzymy o idealnej regeneracji.
14. Pamiętaj, że ważną cechą efektywnego odpoczynku jest regularność.

 

Jak odpocząć po pracy?

Jeśli brakuje odpoczynku, spada efektywność. Nadmiar pracy i wysiłku, a niedobór czasu wolnego: zaburza koncentrację, powoduje bezsilność, drażni i nierzadko prowadzi do wypalenia zawodowego. CBOS przeprowadziło badania, z których wynika, że 11 procent Polaków zagrożonych jest pracoholizmem. Coraz więcej osób narzeka, że nie potrafi odpowiednio wypocząć. Izabela Łęcka – obserwatorka kanału „Człowiek Absurdalny” na YouTube komentuje:

„Fajnie, że poruszyłeś ten temat. O tym, że nie potrafię odpoczywać, dowiedziałam się na psychoterapii, a bardzo długo myślałam, że jestem po prostu leniwa. Bo niby nic nie robiłam, a ciągle byłam zmęczona. A zmęczona byłam, bo zamiast odpocząć, zadręczałam się tym, że mogłabym pracować i zarabiać, a nie czytać książkę. Zmieniłam trochę sposób myślenia, zaczęłam odpoczywać naprawdę i jak się okazało moja praca stała się efektywniejsza”.

 

Jak odpoczywać po pracy? Z filmu „Najczęstsze BŁĘDY w ODPOCZYNKU – sprawdź, jakie popełniasz” dowiadujemy się, że bardzo istotna jest zmiana. Jeśli nasza praca polega na codziennym pisaniu artykułów, to nie odpoczniemy efektywnie, wpatrując się przez kolejne godziny w ekran komputera. W tym konkretnym przypadku lepszym sposobem na relaks jest spacer w otoczeniu natury. Pracując umysłowo, warto odpocząć fizycznie. Codziennie pobudzając układ mięśniowy w pracy, postaw na fizyczny relaks. Zmieniaj środowisko, bodźce i emocje.

 

 

Jeśli zastanawiasz się, jak skutecznie odpoczywać po pracy, to przeanalizuj ulubiony styl odpoczynku. Gotowanie, porządki w ogródku, wypełnianie dokumentów, naprawianie? Chociaż dla niektórych wymienione czynności oznaczają relaks, to warto pamiętać, że to nadal działanie związane z trudem. Efektywny odpoczynek polega na nabraniu dystansu do pracy. Dr hab. Sylwiusz Retowski – psycholog pracy i organizacji, pisze w artykule „Jak wypoczywać po pracy, żeby odpocząć?”:

„Badania wskazują, że osoby, które potrafią się dystansować wobec pracy, doświadczają lepszego nastroju oraz są mniej zmęczone w porze pójścia spać. Odpowiedni dystans do spraw zawodowych wiąże się z niższą częstotliwością problemów zdrowotnych, z rzadszymi objawami depresji, z lepszą jakością snu oraz wyższą satysfakcją z życia”.

Po pracy warto zapomnieć o obowiązkach zawodowych. Odpoczynek nie może kojarzyć się z wykonywaną pracą, a z chwilą regeneracji wolną od jakiejkolwiek presji.

 

Przeczytaj coś jeszcze: 

Pracoholizm – co to jest i jak sobie z nim radzić? Poznaj skuteczne metody walki z uzależnieniem od pracy

Jak odpocząć w weekend?

Zaplanowanie weekendowego odpoczynku pozwala skutecznie rozgraniczyć życie prywatne np. od zawodowego. Planowanie powoduje, że nie przenosimy Dolce far niente w czasie (znajdując inne priorytety) oraz nie zapominamy o wyczekiwanym odpoczynku. Warto skoncentrować się nie tylko na czasie (ustalić konkretny weekend), ale również na miejscu relaksu. Dom, teren, nieznana przestrzeń? Wybór to kwestia indywidualnych preferencji. Ustalenie detali pozwala zminimalizować ryzyko zagrożonego chillout’u. Jak odpoczywać w weekend?

Zapomnij o innych, nie podążaj za trendami, wsłuchaj się w głąb siebie, poznaj metody relaksacyjne i znajdź to, co naprawdę sprawia, że odpoczywasz. Sposobów na Dolce far niente może być wiele.

 

 

Badania potwierdzają, że aktywność fizyczna powoduje zanikanie poczucia zmęczenia oraz uwalnia od depresji. Wyjazd poza miejsce zamieszkania to idealny sposób na odpoczynek i oderwanie od codziennych problemów. A może Arteterapia? To terapia przez sztukę, która przybiera relaksującą formę. Coraz popularniejsze stają się kolorowanki dla dorosłych jako idealny sposób na spędzenie wolnego czasu. Czytanie, pisanie, słuchanie muzyki, sklejanie modeli, wypad z przyjaciółmi za miasto… dodaj do weekendu elementy, które przynoszą ulgę i poczucie relaksu, aby efektywnie odpocząć.

 

Odpoczynek – istotny element życia

Żyjemy w coraz większym pędzie, a cele i zamiary często osiągamy kosztem czasu wolnego i regeneracji. Niejednokrotnie to myśli są przeszkodą w efektywnym odpoczynku. Zadręczamy się, gdy znajdziemy chwilę dla siebie, bo przecież w tym czasie możemy zrobić tyle wartościowych rzeczy. Czy naprawdę korzystniejszych od odpoczynku?

Zanim zaczniesz szukać skutecznego sposobu na regenerację, dowiedz się, dlaczego zaspakajanie potrzeby odpoczynku jest tak ważne w życiu człowieka. To z pewnością pozwoli utwierdzić Cię w przekonaniu, że warto znaleźć chwilę dla siebie i pożegnać nieprzyjemne myśli związane z wyrzutami sumienia. Ciekawą rozmowę na ten temat przeprowadziła Gosia Kobus-Kwiatkowska – fizjoterapeutka i joginka z Alicją Suchcicką w podcaście „#16 – O tym, dlaczego warto odpoczywać”.

 

 

 

Psycholożka Beata Liwowska zwraca uwagę, że:

„Odpoczynek nie musi być pasywny, co oznacza, że nie musisz leżeć przed telewizorem, chociaż duże znaczenie ma odpowiednia ilość snu. Poza tym kontakt z naturą (wycisza), ruch (obniża poziom emocji, zwłaszcza tych negatywnych), rozmowa z drugim człowiekiem (rozwija)…”

Znajdź swój sekretny sposób na odpoczynek. Może to właśnie Dolce far niente w dosłownym znaczeniu, czyli „nicnierobienie” – robienie czegoś bez celu? A może coś ekstremalnego? Istnieje ogrom możliwości, które przenoszą ciało, umysł oraz duszę w przestrzeń pozbawioną dręczących myśli i nieustającego biegu.

 

Wsparcie merytoryczne przy pisaniu artykułu udzieliła:

Beata Liwowska – psycholożka kliniczna, certyfikowana psychoterapeutka i superwizorka PTP i SN PTP, wiceprezeska PTWK z Odziałem w Tarnowie.