Czy można żyć bez trzustki? Do czego jest nam potrzebna?

Czy człowiek może żyć bez trzustki? Trzustka to narząd, o którym zazwyczaj przypominamy sobie dopiero wtedy, gdy zaczyna sprawiać problemy. Choć niewielka i ukryta głęboko w jamie brzusznej, pełni kluczowe funkcje. Co oznacza ból trzustki i czy można ją usunąć – tego dowiesz się z artykułu

 

Co w artykule:

• Trzustka znajduje się w górnej części jamy brzusznej, po lewej stronie, za żołądkiem.
• Narząd odpowiada za produkcję enzymów trawiennych i hormonów regulujących poziom cukru we krwi.
• Życie bez trzustki jest możliwe, ale wymaga insulinoterapii i enzymów zastępczych.
• Chora trzustka daje objawy takie jak silny ból brzucha, nudności czy utrata masy ciała.
• Trzustka nie regeneruje się w pełni, a jej choroby mogą być przewlekłe.
• Do produktów, których trzustka nie lubi, należą tłuste potrawy, alkohol i słodycze.

Gdzie jest trzustka i co robi?

Trzustka rzadko bywa tematem codziennych rozmów – dopóki nie zacznie boleć. Sama nie rzuca się w oczy, ale bez niej harmonia w ciele zostaje szybko zaburzona. Gdzie znajduje się trzustka u człowieka? Jest ukryta głęboko w jamie brzusznej, po lewej stronie brzucha, tuż za żołądkiem. To wydłużony narząd, mający ok. 15–20 centymetrów długości, którego kształt przypomina rybę albo wydłużoną gruszkę. Jej „głowa” spoczywa przy dwunastnicy, a „ogon” skierowany jest w stronę śledziony.

 

Za co odpowiada trzustka? Przede wszystkim za dwie rzeczy, bez których trudno byłoby normalnie funkcjonować. Pierwsza to produkcja enzymów trawiennych – to dzięki nim kromka chleba z masłem, kawałek mięsa czy porcja sałatki zostają rozłożone na składniki odżywcze, które organizm może przyswoić. Druga to produkcja hormonów – insuliny i glukagonu, które regulują poziom cukru we krwi.

 

Gdy trzustka działa prawidłowo, niemal o niej nie myślimy. Ale gdy coś zaczyna szwankować, szybko okazuje się, że jej znaczenie jest fundamentalne. Problemy z nią mogą skutkować nie tylko niestrawnością, ale i cukrzycą czy groźnymi stanami zapalnymi.

Jak boli trzustka?

Ból trzustki zwykle jest opisywany jako przeszywający, piekący, czasem wręcz miażdżący – pojawia się nagle i szybko. Najczęściej lokalizuje się w górnej części brzucha, po lewej stronie, ale promieniuje też do pleców, szczególnie pod łopatki. Charakterystyczne jest to, że ból nie ustępuje po zmianie pozycji czy odpoczynku – przeciwnie, potrafi się nasilać i trwać godzinami. Czy trzustka boli bez powodu? Nie. Bólu nie wolno go bagatelizować – jeśli pojawia się nagle i jest bardzo silny, może oznaczać ostre zapalenie trzustki, które jest stanem zagrożenia życia.

 

Jak boli trzustka? To ból inny niż zwykły dyskomfort po ciężkostrawnym posiłku. Jest gwałtowny, głęboki i ostry. W ostrym zapaleniu pacjenci często trafiają na oddział ratunkowy, bo nie są w stanie poradzić sobie z dolegliwościami. Ból może być tak silny, że porównuje się go do ataku kolki nerkowej czy zawału serca. Z kolei w przewlekłych chorobach trzustki dolegliwości bywają mniej gwałtowne, ale przewlekłe – uczucie ucisku, pieczenia lub tępego bólu powraca falami.

Czy można żyć bez trzustki?

Życie bez trzustki jest możliwe, ale nie ma w nim miejsca na beztroskę – wymaga codziennej dyscypliny, leczenia i stałej opieki specjalistów. Kiedy trzustka musi zostać usunięta? Najczęściej dzieje się tak w przypadku nowotworów, przewlekłego zapalenia lub ciężkich powikłań, które zagrażają życiu. Chirurdzy podejmują taką decyzję, gdy nie ma innej drogi ratunku. A co dalej? Tu zaczyna się długa historia dostosowywania organizmu do nowej rzeczywistości.

 

Po operacji pacjent musi przyjmować enzymy trawienne w tabletkach – inaczej jedzenie, choćby najbardziej zdrowe i zbilansowane, nie zostanie odpowiednio strawione. To właśnie enzymy trzustkowe rozkładają tłuszcze, białka i węglowodany na cząsteczki, które organizm może wchłonąć. Bez ich suplementacji pojawia się biegunka, utrata masy ciała i niedożywienie.

 

Drugi filar życia bez trzustki to insulinoterapia. Ponieważ organ ten produkuje insulinę i glukagon, jego brak oznacza, że pacjent automatycznie staje się osobą z cukrzycą. To nie jest „zwykła” cukrzyca, jak w klasycznym typie 2, lecz bardziej wymagająca – bez insuliny z zewnątrz poziom glukozy we krwi gwałtownie wzrasta i może być groźny dla życia.

 

Czy trzustka się regeneruje? Niestety nie – to organ, który raz usunięty, nie odrasta. Dlatego życie bez niego przypomina nieustanne balansowanie – trzeba liczyć się z restrykcjami dietetycznymi, regularnymi zastrzykami insuliny, suplementacją i stałą kontrolą lekarską. Brzmi trudno? Tak, ale tysiące pacjentów na całym świecie żyje w ten sposób, pracuje, podróżuje, zakłada rodziny. To dowód, że nawet w obliczu tak ogromnej zmiany, człowiek potrafi się dostosować.

Czytaj też:
Nietypowe objawy zapalenia wyrostka robaczkowego

Czego nie lubi trzustka?

Trzustka to narząd wyjątkowo wrażliwy na nasz styl życia. Nie lubi przesady – zwłaszcza tej, którą serwujemy sobie przy stole.

 

Czego konkretnie nie lubi trzustka?
• Alkoholu – nawet małe ilości, regularnie spożywane, mogą prowadzić do przewlekłego zapalenia trzustki.
• Tłustych potraw – smażone mięso, boczek, kiełbasy, sosy na maśle czy śmietanie obciążają układ trawienny.
• Fast foodów i żywności wysoko przetworzonej – frytki, burgery, chipsy i gotowe przekąski zawierają tłuszcze trans, które są szczególnie szkodliwe.
• Słodyczy i nadmiaru cukru – podnoszą poziom glukozy we krwi i dodatkowo obciążają funkcję hormonalną trzustki.
• Kawy w dużych ilościach i napojów energetycznych – mogą nasilać dolegliwości bólowe i drażnić przewód pokarmowy.
• Ciężkich, obfitych posiłków – zamiast uczucia sytości, wywołują dyskomfort, wzdęcia i zmuszają trzustkę do pracy na najwyższych obrotach.

To też ciekawe:
Co przyspiesza zrost kości? Praktyczny poradnik po złamaniu

FAQ – najczęściej zadawane pytania o trzustkę

Po której stronie jest trzustka?


Trzustka znajduje się w górnej części jamy brzusznej, po lewej stronie, tuż za żołądkiem i przed kręgosłupem.
Gdzie jest trzustka u człowieka?


To wydłużony narząd długości około 15–20 cm. Jej „głowa” leży przy dwunastnicy, a „ogon” sięga w stronę śledziony.
Za co odpowiada trzustka?


Trzustka produkuje enzymy trawienne oraz hormony, takie jak insulina i glukagon, które regulują poziom cukru we krwi.
Czy można żyć bez trzustki?

Tak, życie bez trzustki jest możliwe, ale wymaga insulinoterapii i przyjmowania enzymów trawiennych w tabletkach.
Czy trzustka się regeneruje?


Trzustka nie regeneruje się całkowicie. Uszkodzenia zwykle są trwałe, dlatego kluczowe jest leczenie i zmiana stylu życia.
Czy trzustka boli?


Tak, ból trzustki jest bardzo silny i najczęściej odczuwalny w górnej części brzucha, promieniujący do pleców.
Jak boli trzustka?


To ból piekący, przeszywający, często nie do zniesienia, nasilający się po jedzeniu i utrzymujący się godzinami.
Jakie są objawy chorej trzustki?
• silny ból brzucha promieniujący do pleców,
• nudności i wymioty,
• tłuste biegunki,
• wzdęcia i uczucie pełności,
• szybka utrata masy ciała,
• gorączka lub żółtaczka.
Czego nie lubi trzustka?


Trzustka nie toleruje alkoholu, tłustych i smażonych potraw, fast foodów, nadmiaru słodyczy, ciężkostrawnych posiłków i dużych ilości kawy.