fot. Photoroyalty / Shutterstock
Cytologia to badanie mikroskopowe komórek pobranych z organizmu w celu wykrycia zmian chorobowych, w tym nowotworowych. Jest to jedna z najważniejszych metod diagnostycznych, szczególnie w ginekologii. Badanie cytologiczne zostało opracowane przez greckiego lekarza Georgiosa Papanicolaou w latach 40. XX wieku. Stąd też tradycyjna cytologia często nazywana jest „badaniem Pap” lub „rozmazem Papanicolaou”
Na czym polega badanie cytologiczne?
Cytologia polega na pobraniu próbki komórek z szyjki macicy za pomocą specjalnej szczoteczki lub szpatułki. Następnie materiał jest rozprowadzany na szkiełku mikroskopowym lub umieszczany w płynie konserwującym. Próbka jest analizowana pod mikroskopem przez wykwalifikowanego cytologa.
Cytologia płynna a tradycyjna
Cytologia płynna to nowoczesna metoda badania cytologicznego. W przeciwieństwie do tradycyjnej cytologii, pobrane komórki umieszczane są w specjalnym płynie konserwującym. Metoda ta pozwala na uzyskanie bardziej dokładnych wyników i zmniejsza ryzyko konieczności powtórzenia badania.
Cytologia konwencjonalna
• Materiał rozprowadzany bezpośrednio na szkiełku
• Niższy koszt
• Może wymagać powtórzenia w przypadku złej jakości rozmazu
Cytologia płynna
• Materiał umieszczany w płynie konserwującym
• Wyższa czułość badania
• Możliwość wykonania dodatkowych testów z tej samej próbki (np. test na HPV)
Co można wykryć cytologią?
Badanie cytologiczne jest kluczowe dla wczesnego wykrywania raka szyjki macicy i zmian przedrakowych, zanim pojawią się objawy. To proste, nieinwazyjne badanie pozwala na szybką interwencję, co znacząco zmniejsza ryzyko rozwoju raka i redukuje śmiertelność z jego powodu.
Badanie cytologiczne pozwala wykryć:
• Zmiany przedrakowe szyjki macicy
• Raka szyjki macicy we wczesnym stadium
• Infekcje bakteryjne i grzybicze
• Obecność wirusa HPV (w przypadku niektórych rodzajów badań cytologicznych)
Cytologia – czy boli?
Badanie cytologiczne jest zazwyczaj bezbolesne, choć niektóre kobiety mogą odczuwać niewielki dyskomfort podczas pobierania próbki. Cała procedura trwa zaledwie kilka minut i jest przeprowadzana przez lekarza ginekologa lub położną.
Kiedy najlepiej zrobić badanie cytologiczne?
Najlepiej wykonać badanie cytologiczne:
• 2-3 dni po zakończeniu miesiączki
• Co najmniej 24 godziny po stosunku płciowym
• Co najmniej 24 godziny po użyciu środków dopochwowych
Zaleca się, aby kobiety w wieku 25-59 lat wykonywały badanie cytologiczne co 3 lata, chyba że lekarz zaleci inaczej.
Przygotowanie do badania cytologicznego
Przed wykonaniem badania cytologicznego warto pamiętać o kilku zasadach:
• Nie stosuj irygacji pochwy na 48 godzin przed badaniem
• Unikaj współżycia płciowego na 24-48 godzin przed badaniem
• Nie używaj tamponów, żelów ani kremów dopochwowych na dobę przed badaniem
• Poinformuj lekarza o przyjmowanych lekach, zwłaszcza hormonalnych
