Oscary 2016: fakty i ciekawostki

O tym, czy nominacja do Oscara zwiększa ryzyko rozwodu, o wieku oscarowych laureatek i inne ciekawostki związane z najsłynniejszą filmową nagrodą

1. Mój wujek Oscar
Słynną figurkę nagiego mężczyzny z mieczem, stojącego na rolce filmu, zaprojektował wprawdzie mężczyzna, ale to kobieta wymyśliła jego nazwę. Oficjalny tytuł najsłynniejszego w branży kinowej wyróżnienia brzmi Academy Award of Merit (czyli Nagroda Akademii za Specjalne Zasługi), ale wszyscy znają raczej jego popularne imię. Według często powtarzanej anegdoty pomysłodawczynią chwytliwego przydomka była Margaret Herrick, bibliotekarka Akademii. Na widok złotego posążka zakrzyknąć miała: „Przecież on wygląda zupełnie jak mój wujek Oscar!”.

2. Laureatek o wiek się nie pyta

Najmłodszą zwyciężczynią w kategorii Aktorek Pierwszoplanowych była 21-letnia Marlee Matlin (fot. materiały prasowe)

Wprawdzie zaglądanie kobietom w metrykę nie należy do najelegantszych praktyk, ale rozpiętość wiekowa laureatek Oscara aż się prosi o podsumowanie. Najmłodszą zwyciężczynią w kategorii Aktorek Pierwszoplanowych była 21-letnia Marlee Matlin, głuchoniema Sarah z „Dzieci gorszego Boga” (1986), a przy okazji pierwsza i ostatnia upośledzona słuchowo posiadaczka statuetki. Miano najstarszej nagrodzonej odtwórczyni roli głównej przypadło zaś w udziale 80-letniej Jessice Tandy („Wożąc panią Daisy”, 1989). Rozpiętość wiekowa nagrodzonych mistrzyń drugiego planu jest jeszcze bardziej imponująca. Z jednej strony mamy Tatum O’Neal, 10-latkę, która brawurowo zagrała w „Papierowym księżycu” (1973). Z drugiej – 77-letnią Peggy Ashcroft wyróżnioną za rolę Mrs. Moore w „Podróży do Indii” (1984).

3. Oscar a sprawa polska

W 1994 roku Ewa Braun z Allanem Starskim otrzymała Oscara za dekoracje do „Listy Schindlera” (fot. mat. prasowe)

Lista polskich laureatek Oscara nie prezentuje się zbyt imponująco (inaczej wyglądałby z pewnością rejestr nagrodzonych aktorów o polskich korzeniach). Prawdę mówiąc, zawiera tylko jedną pozycję, zajmowaną przez scenografkę Ewę Braun, która w 1994 roku wraz z Allanem Starskim otrzymała Nagrodę Akademii za dekoracje do „Listy Schindlera”. Szans na polską statuetkę było w historii kilka. Trzy razy otarła się o nią Agnieszka Holland, nominowana za „Gorzkie żniwa” (1986), „W ciemności” (2012) oraz scenariusz filmu „Europa, Europa” (1992). Wyróżnienie ominęło też Annę B. Sheppard, projektantkę kostiumów do m.in. „Czarownicy” (2015).

4. Kobiety po drugiej stronie kamery

Kathryn Bigelow jest jedyną kobietą nagrodzoną Oscarem za reżyserię (fot. materiały prasowe)

Chociaż jedną z najważniejszych zdobyczy feminizmu jest dostęp kobiet do zawodów niegdyś zarezerwowanych dla mężczyzn, w Hollywood nadal rządzi brzydsza z płci. Aktorki żalą się na mniejsze gaże, a reżyserki i producentki – na brak zawodowych perspektyw. Ta nierówność znajduje potwierdzenie w oscarowej statystyce. Jedyną kobietą nagrodzoną za reżyserię pozostaje Kathryn Bigelow, twórczyni „The Hurt Locker. W pułapce wojny” (2010). Wymarzonej statuetki nie udało się zdobyć ani Linie Wertmüller, reżyserce „Pasqualina Pięknisia” (1977), ani Jane Campion za fantastyczny „Fortepian” (1994), ani Sofii Coppoli, autorce głośnego „Między słowami” (2004).

5. Sukces na gali, porażka w miłości

Kate Winslet rozwiodła się z Samem Mendesem po sukcesie „Lektora” i zdobyciu Oscara (fot. materiały prasowe)

Zapowiedź, która brzmi jak część niemądrej plotki, okazuje się wstępem do teorii naukowej. Badacze z Ameryki i Singapuru na podstawie kilkudziesięciu przypadków doszli do wniosku o co najmniej ambiwalentnej roli Oscara w życiu nagrodzonych nim kobiet. Chociaż Nagroda Akademii gwarantuje zawodowy prestiż, bywa przyczyną osobistych niepowodzeń. Podobno aż 159 aktorek nominowanych na przestrzeni lat 1936-2011 rozstało się ze swoimi partnerami. Presji Oscara nie wytrzymały np. małżeństwa: Elizabeth Taylor, Susan Sarandon, Reese Witherspoon czy Kate Winslet, która rozwiodła się z Samem Mendesem po sukcesie „Lektora” (2009). Kontrargumentów dla teorii „przeklętej statuetki” dostarczają szczęśliwe związki Joanne Woodward i Judi Dench.

Ewa Szponar